De Palacio eist dat Nederland onmiddellijk een einde maakt aan de afspraken over start- en landingsrechten, om alle ruimte te geven voor onderhandelingen van de Europese Commissie met de VS over een EU-breed verdrag.

De Palacio vindt verder dat het Nederlandse zogeheten ”open skies”-verdrag nationale luchtvaartmaatschappijen zoals KLM onterecht bevoordeelt. Nederland kreeg al eerder klachten vanuit Brussel over het verdrag. Daarop dreigde De Palacio al met een zaak bij de Europese rechter. Door Nederlands beroep in een tussenprocedure bleef de officiële klacht nog uit.

Acht andere lidstaten, waaronder Duitsland en Groot-Brittannië, kregen eerder al een veroordeling door de Europese rechter aan hun broek voor hun nationale luchtvaartverdragen met de VS. Nadat De Palacio van de lidstaten een mandaat had gekregen om centraal te gaan onderhandelen met de VS, liet de eurocommissaris de zaak even op zijn beloop.

Nu volgens haar nationale maatschappijen toch voordelen blijven genieten van de oude verdragen, stapt zij opnieuw naar de Europese rechter om een boete tegen de acht andere lidstaten te vragen. Behandeling van de klacht kan enkele jaren in beslag nemen. De Palacio hoopt dat haar opvolger, die in november aantreedt, voor die tijd al een akkoord kan sluiten met de VS. De klacht komt daardoor bijna automatisch te vervallen.

Tegelijkertijd stuurde zij dinsdag een eerste brief met bezwaren aan Frankrijk, Italië en Portugal, waar nog geen procedures tegen liepen. Ook zij hebben volgens De Palacio verdragen die nationale luchtvaartmaatschappijen beschermen.

De woordvoerder van de Spaanse eurocommissaris stelt dat de nationale verdragen het onmogelijk maken dat een maatschappij uit een andere lidstaat bijvoorbeeld in Amsterdam passagiers oppikt om van daaruit naar Noord-Amerika te vliegen. „Dat is duidelijk in strijd met de Europese vrije markt”, aldus de woordvoerder.

Volgens een Nederlandse woordvoerder in Brussel bestaat er „begrip voor het starten van de procedure door de Europese Commissie.” „Het blijft voor Nederland wel van het allergrootste belang dat er snel een Europees akkoord komt met de VS. Als deze stap bijdraagt aan een snelle totstandkoming van een akkoord, dan juichen we dat als Nederland toe.”

In een reactie liet de Amerikaanse ambassade in Brussel weten te blijven zoeken naar een akkoord over een gezamenlijk luchtvaartverdrag met de EU. De eenzijdige opzegging van nationale verdragen is volgens de Amerikanen echter geen goede oplossing. „We blijven geloven dat de beste weg voorwaarts een stap-voor-stapaanpak is, bouwend op de fundamenten die zijn gelegd door de huidige nationale verdragen”, aldus de Amerikaanse verklaring.