De laatste uitslagen van het abortusreferendum zijn nog maar net op het scherm verschenen als beide uiterste groepen de uitslag proberen te duiden als een „pro life victory” en een „pro choice victory.” De tegengestelde uitroepen geven aan dat dit referendum over abortus totaal niets zegt over de richting die de Ierse regering met abortus op moet. Het zegt alleen dat een meerderheid van ruim 10.000 mensen vindt dat het voorstel van de regering niet acceptabel was. Maar deze tegenstem kan alles betekenen.

De ”no-vote” werd gepropageerd door allerlei groepen. Bijvoorbeeld door de partijen die een volkomen keuzevrijheid voor vrouwen voorstaan en die het „een grote schande vinden dat dit in 2002 in Ierland nog niet is geregeld.” Verder bevonden zich onder de tegenstemmers de groepen die het bestaande verbod op abortus in de grondwet voldoende vinden.

En aan de uiterste kant van het spectrum bevond zich een groep pro-lifekiezers die vond dat het voorstel te veel ruimte gaf voor abortus. Een stemming vanuit zo veel verschillende intenties geeft de regering geen enkele aanwijzing. Als de uitslag 1 procent anders was geweest en het voorstel zou zijn aanvaard, zou de regering trouwens nog weinig mandaat hebben gehad. Een meerderheid van een half procent is een wankele basis voor een dappere wetgeving.

Halverwege de middag leek het er even op dat het voorstel aangenomen zou worden, nadat de hele ochtend geluiden gingen dat ”nee” voorlag. Rond halfvier kreeg ”ja” ineens een meerderheid van bijna 4500 stemmen. Toen moesten alleen nog de districten Galway West en Dublin South binnenkomen. Het eerste staat bekend als streng landelijk-katholiek, het tweede als stedelijk-liberaal.

Na de uitslag van Dublin South lagen de tegenstemmers weer met ruim 10.000 voor. In Galway moest echter drie keer opnieuw worden geteld, waardoor er grote vertraging ontstond. De uitslag door de ambtenaar van de kiesraad bracht echter geen verrassing: de regering had het voorstel verloren.

Politici van allerlei pluimage verzamelden zich in Custom House in Dublin, waar de uitslagen bekend werden gemaakt. De premier, Bertie Ahern, toonde zich „zeer teleurgesteld” over de uitslag. „Maar het is wel een eerlijke weerspiegeling van wat de kiezers denken. Daarom aanvaard ik de uitslag. De stem van de kiezer heeft het laatste woord in een democratie. Maar mijn persoonlijke visie verandert er niet door.”

Ahern ging niet in op de vraag of hij zou terugtreden. Eerder deze week zei hij al dit referendum als een morele en niet als een politieke kwestie te beschouwen. Hij zou er dus ook geen politieke consequenties uit trekken.

Een politica van de oppositie, Nora Owen, noemde de uitslag een „afgang voor Ahern.” „Dit is het tweede referendum dat hij heeft verloren. Vorig jaar verwierpen de kiezers de volksraadpleging over het Verdrag van Nice. Hij is niet in staat geweest zijn beleid aan de kiezer te verkopen. Dat beschadigt zijn imago.”

Ruarri Quinn, leider van de Labour Party, zei dat het nu tijd is voor de tweede fase van zijn strategie. „De eerste fase was de verwerping van dit referendum. Dat is nu gebeurd. De volgende fase is wetgeving in de lijn van de zaak-X uit 1992, waarin het hooggerechtshof abortus toestond bij suïcidale vrouwen.”

De leider van de grootste oppositiepartij, Michael Noonan, constateerde dat de kiezer „voor de tweede keer heeft gezegd dat het hooggerechtshof de grondwet goed uitlegt. Deze uitslag geeft aan dat er een algemene aanvaarding is voor abortus als daarmee zelfdodingsneigingen bij de moeder kunnen worden weggenomen. Maar deze uitslag geeft geen mandaat voor een liberale abortuswet. Die zullen wij ook niet voorstellen als wij in de regering komen.” In mei of in juni heeft Ierland algemene verkiezingen.

Ook pro-lifepolitica Dana Rosemary Scallen (lid van het Europees Parlement) trok sterk de aandacht. Zij pleitte vanaf het begin van deze week voor een tegenstem. „Als de regering werkelijk een voorstel had gedaan dat acceptabel was voor alle pro-lifemensen in dit land, zou ze grote steun hebben gekregen. Nu de regering feitelijk abortus introduceert, verliest ze het. De mensen willen geen abortus. Dat is nu wel duidelijk.”

Scallen vreest dat de ruimte die de regering wilde geven door abortus toe te staan om gevaar voor het leven van de moeder te voorkomen, in de toekomst door de rechter zal worden opgerekt en zal leiden tot vrije abortus. „Gelukkig is het voorstel niet aangenomen. De regering moet nu met een voorstel komen dat wel voor alle pro-lifekiezers aanvaardbaar is.”

Buiten Custom House stond de rest van de pro-lifebeweging knarsetandend voor de flitslampen en camera’s van de wereldpers. „Als alle pro-lifekiezers in dit land voor het voorstel van de regering zouden hebben gestemd, zou het voorstel ruim zijn aangenomen.”