Mitrailleurs ratelen. De grond dreunt. Zware oefenexplosies verstoren de rust in het idyllische landschap van het dorp Bysneset, een krap halfuur rijden vanaf Trondheim. Op de heuvels rond het fjord ligt sneeuw, tegen de rotswanden hangen enorme ijspegels.

De NAVO kiest dinsdag voor ouderwets wapengekletter tijdens een grootse demonstratie voor vriend en vijand. Aan een amfibische landing nemen 3000 man, 42 vliegtuigen, 22 schepen en 14 helikopters deel. Om eens wat te noemen. Alleen het beloofde gevechtsvliegtuig F-35 blijft uit.

Nederland speelt een prominente rol met drie oorlogsschepen, gepantserde Vikings, een Cougarhelikopter en een KDC-10-tankvliegtuig. En naar verluidt een onderzeeboot. Mariniers voeren vanuit het ijskoude water een landing uit. Rook stijgt op, waterzuilen schieten omhoog.

Trident Juncture (25 oktober-8 november) telt in totaal 50.000 manschappen uit 31 landen, 250 vliegtuigen, 65 schepen en 10.000 voertuigen. Nederland levert met 2200 man een grote bijdrage voor een klein landje. Luitenant-admiraal Rob Bauer, de hoogste baas van het leger, kan vanaf de tribune tevreden toekijken naar de operatie van zijn manschappen.

Raketten

Maar niet alleen de NAVO komt in actie. Rusland schiet vanaf donderdag onverwacht raketten af voor de Noorse kust. Midden in het oefengebied van Trident Juncture. „Niet opgewonden van raken”, adviseert admiraal Bauer desgevraagd in Noorwegen. „Zij mogen op open zee oefenen.” Het zou hem „niet verbazen” dat de Russische raketten een reactie zijn op de NAVO-oefening.

Want Rusland is verbolgen over het machtsvertoon van het bondgenootschap. „Pure agressie”, luidt de Russische retoriek. De viersterrenadmiraal is niet onder de indruk. Moskou heeft geen reden zich zorgen te maken. „De Russen kennen het wie, wat, waar, wanneer en waarom van onze oefening.” Bovendien zijn ze uitgenodigd om waarnemers te sturen.

De NAVO oefent op een „fictieve vijand”, benadrukt de topmilitair, warm aangekleed tegen de Noorse kou. „Niet specifiek tegen de Russen. De NAVO oefent de verdédiging, niet de verovering van grondgebied.”

Ook NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg –zwarte trui– haast zich te zeggen dat de NAVO-oefening „niet tegen iemand” is gericht. „We zijn niet terug in de Koude Oorlog.” Toch valt de naam Rusland wel erg vaak tijdens een persconferentie met een klein leger mediamensen. Defensieminister Ank Bijleveld windt er inmiddels geen doekjes om. „De vijand? Russen natuurlijk.”

Agressie

De grootscheepse NAVO-oefening is niet zomaar de zoveelste in z’n soort. Alle 29 NAVO-landen –plus Zweden en Finland– demonstreren de gezamenlijke wil om militair op te treden bij vijandelijke agressie. Schouder aan schouder.

Niet overbodig, na alle politiek gehakketak over de NAVO tussen Europa en de VS. De Amerikaanse president Trump maant –te pas en te onpas– zijn Europese bondgenoten vóór 2024 hun defensie-uitgaven op te schroeven naar 2 procent van het bruto binnenlands product, zoals afgesproken op een NAVO-top in Wales (2014). „Ik vraag ieder land bij elk bezoek zich hieraan te houden”, stelt Stoltenberg.

De belangen voor de NAVO zijn nog groter. Trident Juncture moet bewijs leveren dat de verdragsorganisatie in staat is op grote schaal over grote afstanden veel mensen en materieel te transporteren. Tot voor kort lukte dat niet of nauwelijks. Nu wel. Met glans. „Een prestatie op zich”, zegt Bauer.

Trident Juncture is voor de NAVO bovendien een test voor haar nieuwe Four Thirties-aanpak. Op de NAVO-top van juli in Brussel heeft het bondgenootschap besloten dat dertig landmachtbataljons, dertig marineschepen en dertig luchtmachtsquadrons binnen dertig dagen paraat moeten staan.

De locatie van Trident Juncture, op de rand van de Atlantische Oceaan, onderstreept verder nog eens het belang van de verdediging van de kwetsbare verbindingen tussen Europa en de VS. Juist daar komt de sterk gemoderniseerde Russische Noordelijke Vloot steeds vaker in actie.

In Noorwegen laat de NAVO zich van haar sterke kant zien. Met bommen en granaten. „Een sterk signaal”, zegt de Noorse defensieminister Frank Bakke-Jense – witte trui met zonnetjes en scheepjes. Russische waarnemers kijken toe. Stoïcijns. Achter een rood-wit lintje. Ongetwijfeld hebben ze de boodschap begrepen.