Het gebeurde vermoedelijk niet eerder in de eeuwenoude geschiedenis van het Vaticaan: bisschoppen die op een synode in het bedaarde Vaticaanstad vurig worden toegejuicht. De veelvuldige bijval kwam van de dertig jongeren die als toehoorder –en kennelijk ook als toejuicher– deelnamen aan de ‘jongerensynode’ die deze maand in het Vaticaan plaatshad. Op een gegeven moment kwam paus Franciscus naar de jongeren toe om hen nog eens aan te vuren om de vergaderende bisschoppen te blijven aanmoedigen. De synode ging immers om hen.

Vragenlijst

In de aanloop naar de bisschoppensynode hadden zo’n 100.000 jongeren een onlinevragenlijst ingevuld die ging over het belang van de kerk in hun leven („Wat moet de Katholieke Kerk dringend doen”, was een vraag). Uit Uganda kwamen trouwens de meeste ingevulde vragenlijsten terug.

Het resultaat van de vragenlijst vormde een belangrijke grondslag voor het werkdocument van de synode. Op basis van dit document werd de afgelopen maand gediscussieerd door 267 bisschoppen uit de gehele wereld. Namens de Nederlandse bisschoppen nam de Roermondse hulpbisschop Everard de Jong deel. Zaterdag eindigde de synode met het stemmen over de definitieve tekst. Alle 167 paragrafen werden met grote meerderheid aangenomen.

Het resultaat is een voorzichtige opening naar vrouwen en (jonge) homoseksuelen. „Er bestaat in veel christelijke gemeenschappen al een begeleidingstraject in het geloof voor homoseksuele personen. De synode beveelt aan om met dergelijke initiatieven verder te gaan”, vermeldt het document. Over dit punt waren overigens 65 deelnemers het niet eens (de paragraaf met de meeste tegenstanders). „Het document erkent dat „de seksuele moraal (van de RKK, red.) vaak leidt tot misverstanden en vervreemding van de kerk, omdat er vaak wordt geoordeeld en veroordeeld.”

De synodetekst spreekt niet over de zogenoemde lgby, een acroniem dat staat voor lesbisch, homoseksueel, biseksueel en transseksueel. In de eerste versie van het slotdocument, dat dinsdag aan de deelnemers was uitgereikt met als doel tot een consensustekst te komen, stond deze afkorting wel. Dat was niet eerder vertoond. Maar de term lgbt haalde uiteindelijk het slotdocument niet. „De synode bevestigt opnieuw dat God van elke persoon houdt en dat geldt ook voor de kerk, en hernieuwt haar inzet tegen elke vorm van discriminatie en seksueel geweld”, staat er nu in het document te lezen.

De synode kwam wat betreft de rol van de vrouw tot de volgende tekst: „Er is ook bij jongeren behoefte aan een grotere erkenning en waardering van vrouwen in de samenleving en in de kerk. Veel vrouwen spelen een onvervangbare rol in christelijke gemeenschappen, maar op veel plaatsen is het moeilijk om hun ruimte te geven in besluitvormingsprocessen.” De synode beveelt op dit punt aan om „iedereen bewuster te maken van de urgentie van een onontkoombare verandering.”

De synode had plaats op een moment waarop de RKK onder zware druk staat. Telkens duiken er nieuwe zaken van seksueel misbruik op. In het slotdocument wordt het probleem, dat juist jongeren treft, niet ontkend: „De synode erkent dat het aanpakken van misbruik in al zijn aspecten, met de onmisbare hulp van jongeren, werkelijk een kans is voor een baanbrekende hervorming.”

Aan de vooravond van de synode publiceerde de grootjury van de Amerikaanse staat Pennsylvania een onderzoeksrapport over seksueel misbruik in de RKK dat veel stof deed opwaaien. Tegelijkertijd werd de paus binnen de top van de kerk aangevallen.

In de RKK is sprake van oppositie tegen paus Franciscus, die te veel zijn oren zou laten hangen naar de wensen van de moderne samenleving. Het synodedocument zal zijn tegenstanders vermoedelijk niet blij stemmen.