Normaal is het van te voren duidelijk welke buitenlandse staatshoofden op bezoek komen bij de sultan van Oman, Qaboos bin Said. Dan worden de hoofdwegen afgesloten en scholen gaan soms zelfs eerder dicht. Alles om de colonne van het staatshoofd voorrang te geven.

Zo ging het toen de president van Egypte eerder dit jaar langskwam, zo ging het ook toen vorige week de Palestijnse president Mahmud Abbas op bezoek kwam. Maar voor wie werden de straten een enkele dag later opnieuw afgesloten? Het was voor velen een raadsel. De overheid had ditmaal niets aangekondigd.

Het antwoord kwam vrijdag, direct na vertrek van de mysterieuze gast. De Omaanse regering maakte officieel bekend dat de sultan even daarvoor een ontmoeting had met niemand minder dan de Israëlische premier Benyamin Netanyahu. Hij arriveerde onder de diepste geheimhouding donderdag, samen met onder anderen zijn vrouw Sara, de chef van de Mossad en de nationale veiligheidsadviseur.

Terughoudendheid

Het feit dat een Arabisch land Netanyahu ontvangt, is sowieso opmerkelijk. Op Jordanië en Egypte na heeft Israël met geen enkel Arabisch land diplomatieke relaties. Maar het is daarnaast ook opvallend dat het uitgerekend Oman betreft. De buitenlandpolitiek van dit sultanaat heeft zich de afgelopen 48 jaar –zo lang is de sultan aan de macht– gekenmerkt door extreme terughoudendheid. Oman bemoeit zich zelden openlijk met de kwesties van buurlanden, en zéker niet met het allergrootste thema dat denkbaar is in het Midden-Oosten: de verhouding met Israël en de Palestijnen.

Vergeven en vergeten

Wat er werd besproken, werd naar goed Omaans gebruik in louter positieve en ditmaal vooral ook bondige zinnen verpakt. De twee hadden het over „manieren om het vredesproces verder te helpen” en ook andere „zaken van gemeenschappelijk belang.”

Die bondigheid had zo haar reden. De gevoeligheid van dit bezoek in de regio kan moeilijk worden overschat. De laatste Israëlische premier die Oman bezocht, was Shimon Peres in 1996. En als het aan veel Arabischtaligen ligt, ook in Oman zelf, was hij de laatste gebleven. „Bij Allah, dit vergeten en vergeven we niet”, twitterde bijvoorbeeld de invloedrijke Palestijns-Noorse commentator Iyad el-Baghdadi in het Arabisch nadat het bezoek van Netanyahu naar buiten was gekomen.

Deal van de eeuw

Waarom gebeurde dat nu dan toch? Iets van een antwoord op die vraag kwam zaterdag vanuit Bahrein, een eiland in de Perzische Golf waar een regionale veiligheidstop werd gehouden. Ook de Omaanse minister van Buitenlandse Zaken, Yusuf bin Alawi, was daarbij. Hij ontkwam er niet aan om meer tekst en uitleg te geven over het bezoek van Netanyahu en gaf aan dat het tijd is om Israël te erkennen. „Israël is een staat in de regio, en dat begrijpen we allemaal”, zei hij. „Misschien is het tijd voor Israël om hetzelfde behandeld te worden (als andere landen in de regio, red.) en ook dezelfde plichten na te komen.”

Verder verwees de minister naar de pogingen van de Amerikaanse president Donald Trump om de „deal van de eeuw” te sluiten: vrede tussen Israël en zijn buren. Die verwijzing maakt het uiterst waarschijnlijk dat de Amerikaanse regering stevige druk heeft uitgeoefend op Oman om, als redelijk neutrale bemiddelaar, een stap vooruit te zetten.

Het past bovendien in de gedeelde Amerikaanse, Arabische en Israëlische belangen om Iran verder te isoleren: met goede relaties tussen Israël en de Arabische wereld is Iran de eenling die niet mee mag doen.

Volkslied

De vraag is nu wie de volgende stap zet. Als het terughoudende Oman het aandurft om Netanyahu te ontvangen, is het slechts afwachten welk Arabisch land in de voetsporen treedt van sultan Qaboos. En dat kan razendsnel gaan.

Zondag klonk voor het eerst het volkslied van Israël in Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten, waar een Israëlische judoatleet goud won tijdens een internationaal toernooi. Daar was voor het eerst ook een Israëlische minister bij. Verder zijn er dezer dagen Israëlische delegaties in Qatar (voor een ander sportevenement) en in Dubai (voor een topontmoeting over internetveiligheid).

Wat dat betreft is de visite van premier Netanyahu aan sultan Qaboos als een officieel eerste bezoek tussen de families van twee verloofden. Velen wisten het al, maar nu mag de relatie officieel bekend worden.

Het bezoek baant de weg voor meer. Netanyahu die de Saudische hoofdstad Riyad bezoekt; een Arabische vorst die het Israëlische deel van Jeruzalem bezoekt: dat soort dingen was lange tijd onmogelijk, maar is niet langer ondenkbaar.