Minister Sander Dekker van Rechtsbescherming liet dat de Kamer maandag weten. Hij wil in de wet verduidelijken wie er in aanmerking komt voor tbs en rechters en officieren van justitie daarover bijscholen. Ook moet de rechter voortaan niet alleen bekijken of een psychische stoornis een rol heeft gespeeld bij het gepleegde misdrijf, maar zich vooral ook over de kans op herhaling buigen.

Rechters kunnen veroordeelden nu ook al verplicht psychiatrisch laten behandelen in een tbs-kliniek zonder dat onderzoekers een stoornis hebben kunnen vaststellen. Als de rechter zo’n stoornis aannemelijk vindt, kan hij ook veroordeelden die onderzoek door psychiaters weigeren tbs opleggen. Maar rechters schrikken daarvoor vaak terug.

Anne Faber

De roep om de regels bij mensen die zich weigeren te laten onderzoeken voor rechters eenvoudiger te maken, klinkt steeds luider sinds de moord op Anne Faber. De man die de verkrachting van en moord op deze studente heeft bekend, ontliep bij een eerdere veroordeling tbs door niet mee te werken aan psychiatrisch onderzoek.

Dekker verwacht ook veel van het openbaar ministerie, de rechtbanken en het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie (NIFP), dat verdachten psychiatrisch onderzoekt. De rechterlijke macht zal voor strafrechters onder meer „interne handreikingen” opstellen over tbs, met bijzondere aandacht voor weigeraars.

Het NIFP draagt gedragsdeskundigen op hun rapporten nog duidelijker op te stellen. Verder moeten zij voortaan meer aandacht schenken aan de mening van familie, vrienden en andere betrokkenen over de psyche van de verdachte. „Het mag niet zo zijn dat iemand met een ernstige stoornis zijn behandeling ontloopt door niet mee te werken”, zegt Dekker.

Het aantal verdachten dat in het Pieter Baan Centrum volledig weigerde mee te werken aan een onderzoek, is in zestien jaar tijd flink gestegen: van 23 procent in 2002 naar 43 procent vorig jaar.