Door de pensioenleeftijd van rechters te verlagen van 70 naar 65 jaar zouden 27 van de 72 rechters van het Poolse hooggerechtshof moeten worden vervangen. De commissie gaf Polen half augustus nog een maand om de wet aan te passen, omdat die indruist tegen de scheiding der machten en het principe dat rechters niet uit hun functie kunnen worden ontheven.

Warschau blijft echter de mening toegedaan dat het zo’n wijziging wel mag doorvoeren. Het wil de rechtspraak naar eigen zeggen ontdoen van erfenissen uit de communistische tijd. Brussel vraagt het EU-hof Polen in afwachting van een vonnis te gelasten de uitvoering op te schorten.

Ook het hooggerechtshof wil dat de maatregel wordt opgeschort. Het had de wet die in april van kracht werd ook al voorgelegd aan het EU-hof in Luxemburg, maar in dat geval kan er alleen een opinie worden gegeven, en geen bindend oordeel.

„Het is cruciaal dat een Europese rechter hiernaar kijkt, want dit gaat om de Europese waarden en om het onderlinge vertrouwen in elkaars onafhankelijke rechtspraak, een basisvoorwaarde voor politie- en justitiesamenwerking in Europa”, zegt Europarlementariër Sophie in ’t Veld (D66).

De Europese Commissie heeft overigens in december een strafprocedure gelanceerd tegen Polen omdat de rechtsstaat er volgens vicevoorzitter Frans Timmermans ernstig onder druk staat. In theorie kan die ertoe leiden dat het stemrecht van Warschau in Europese raden wordt opgeschort.