Wat gebeurde er ook alweer?

Jaarlijkse organiseert het ministerie van Buitenlandse Zaken terugkomdagen voor de Nederlandse vertegenwoordigers in een dertigtal internationale organisaties, zoals de VN, de NAVO en de Wereldbank. Blok was uitgenodigd om op deze conferentie, Touch Dutch Base genaamd, een spreekbeurt te geven. Daarna was er nog kort gelegenheid om met de zaal in debat te gaan. In die discussie deed hij een paar markante uitspraken. Zo zou het genetisch bepaald zijn dat mensen en volken liever geen binding aangaan met onbekenden. Suriname zou een mislukte staat zijn en België een onleefbaar land. Oost-Europese landen zijn op geen enkele manier bereid migranten op te vangen, aldus Blok.

Mag Blok niet zeggen wat hij vindt?

Blok verdedigde zich door te zeggen dat hij de Nederlandse vertegenwoordigers wilde prikkelen om zo de discussie op gang te helpen. Dat verweer is zeker geloofwaardig, toch komt hij er niet helemaal mee weg. Een minister is in zijn uitingen namelijk gebonden aan het regeerakkoord en het kabinetsbeleid. Uitspraken waaruit je zou kunnen afleiden dat een bewindsman dat beleid eigenlijk niet ziet zitten, kunnen dan ook vragen oproepen. Uitgerekend over die verhouding, tussen wat hij blijkbaar vindt als mens en wat hij als minister wordt geacht te vinden, wordt hij aan de tand gevoeld.

Wat botst er dan met wat?

In het regeerakkoord staan allerlei maatregelen om de inburgering van immigranten in de samenleving te verbeteren. Als je vervolgens als minister laat doorschemeren dat je de multiculturele samenleving eigenlijk als illusie beschouwt, heb je iets uit te leggen. Van Rutte is bekend dat hij zich in Brussel achter de schermen de blaren op de tong praat om de Oost-Europese landen er alsnog toe te bewegen asielzoekers op te nemen. Het helpt dan niet als een prominente vertegenwoordiger uit jouw kabinet uitstraalt dat je die pogingen maar beter kunt staken omdat ze zinloos zijn.

Kost deze uitglijder Blok zijn baan?

Er zijn nu geen voortekenen die daarop wijzen. Twee weken terug liet premier Rutte al doorschemeren dat Blok wat hem betreft door kan als hij zegt: „Ik neem mijn woorden terug.” Dat zal Blok dus doen. De afgelopen zomer heeft hij in een tweetal brieven aan de Tweede Kamer al spijt betuigd. Ook bood Blok de landen die zich aangesproken voelden zijn excuses aan. Bovendien noemde de minister zijn uitspraken achteraf publiekelijk „ongelukkig en onzorgvuldig.” Daarmee heeft hij krediet opgebouwd, zeker bij de coalitiepartijen en ook bij de SGP, die van een „behoorlijk opgeklopte” affaire spreekt. „De minister heeft in een vraag-en-antwoordspel van een besloten bijeenkomst wat prikkelende uitlatingen gedaan, die vervolgens onder het vergrootglas van de openbaarheid een eigen leven zijn gaan leiden. Met de reactie die hij al uitgebreid heeft gegeven is wat ons betreft de kous af”, stelt voorman Kees van der Staaij.

Het debat is dus een formaliteit?

Niet helemaal. De oppositie zal zeker aansturen op een steekspel, met als invalshoek: Komt u alleen op uw woorden terug vanwege de ontstane ophef, of bent u intussen ook van gedachten veranderd? Dat vergt dat Blok vooraf een heldere redeneertrant voorbereidt, waarvan hij tijdens het debat al balancerend zo weinig mogelijk afwijkt. Bovendien, alles terugnemen wat hij heeft gezegd is ook riskant. De PVV en Forum voor Democratie zullen hem dan een slapjanus noemen. Daar komt bij dat veel VVD-kiezers smullen van Bloks uitspraken. Kortom, het is even afwachten.