De aids–conferentie in Bangkok, waar beide landen zijn vertegenwoordigd, heeft een dringende oproep gedaan om meer medicijnen ter beschikking te stellen van de miljoenen mensen in de wereld die met HIV zijn besmet. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hebben zes miljoen mensen in de arme landen de medicijnen nodig, maar zijn ze voor slechts 7 procent van hen beschikbaar.

Jim Kim, hoofd aids–bestrijding bij de WHO, zei dat iedereen met de macht en verantwoordelijkheid om dingen te veranderen slechts in schaamte het hoofd kan buigen. ‘We weten wat we moeten doen. We weten dat behandeling en preventie allebei moeten worden versneld.’

Sinds de vorige aids–conferentie van 2002 in Barcelona, waar voorzichtig optimisme werd geuit over de beschikbaarheid van antiretrovirale medicijncocktails, zijn er zes miljoen mensen aan aids gestorven en tien miljoen nieuwe seropositieven bijgekomen. ‘Gemeten naar deze menselijke maatstaven, de enige die ertoe doen, hebben we gefaald’, zei Kim. ‘En we hebben jammerlijk gefaald om genoeg te doen in de kostbare tijd die verstreken is sinds Barcelona.’

Frankrijks ambassadeur voor aids–bestrijding, Mireille Guigaz, zei dat Chirac met zijn schriftelijke bijdrage aan de conferentie niet de bedoeling had nieuwe spanningen tussen Frankrijk en de VS te creëren. ‘Het gaat om de VS en de ontwikkelingslanden en de manier waarop (…) de VS druk willen uitoefenen op ontwikkelingslanden die proberen hun eigen industrie te verdedigen’, zei zij. ‘Dat is een probleem.’

De Wereldhandelsorganisatie staat ontwikkelingslanden toe buitenlandse patenten te negeren en dure medicijnen na te maken als er sprake is van een gezondheidscrisis. Alle WTO–landen, waaronder de VS, hebben die afspraak onderschreven. De WTO–regel verbiedt individuele landen echter niet om in bilaterale overeenkomsten af te spreken de patenten toch in acht te nemen, zoals het geval is in een ontwerp–handelsovereenkomst tussen de VS en Thailand. Artsen Zonder Grenzen heeft Thailand maandag opgeroepen de poot stijf te houden in de onderhandelingen met de VS en geen afstand te doen van zijn rechten om goedkope aids–medicijnen te produceren.

Chirac zei dat de WTO–regel juist algemeen moet worden doorgevoerd om de lagere prijs van aids–middelen te consolideren. ‘Wat heeft het voor zin om een behandeling te beginnen zonder enige garantie dat je op de langere termijn beschikt over goede en goedkope medicijnen?’

Chirac riep verder de rijke landen op hun bijdragen aan het Global Fund van de VN, dat grotendeels bestemd is voor aids–bestrijding, met drie miljard dollar (2,4 miljard euro) per jaar te verhogen. Volgens VN–medewerkers hebben de rijke landen nog maar een vijfde toegezegd van de 3,5 miljard die voor volgend jaar nodig is. Frankrijk is na de VS de grootste donor in de strijd tegen aids.

‘Een wrede terrorist waart rond. Het is niet Osama bin Laden, het is aids’, zei de Amerikaanse acteur Richard Gere, een van de bekende persoonlijkheden die de aids–conferentie bijwonen. ‘De grootste bedreiging van ons leven, ons geluk, is aids.’