De emeritus hoogleraar orale biochemie aan de Vrije Universiteit Amsterdam sprak donderdag tijdens de introductiedag van de reformatorische studentenvereniging Depositum Custodi in Utrecht over wetenschap en wijsheid. De vereniging telt ongeveer tachtig leden.

Wijsheid is iets anders dan wetenschap, hield prof. Van Nieuw Amerongen de jongeren voor. Hij noemde hoogmoed een grote valkuil voor een hoogopgeleide. „Als je een hoge positie zoekt en hogerop wilt komen, kan dat je val worden. Het kenmerk van geloof is ootmoed.”

Iets anders is het als iemand ergens wordt geplaatst, zei hij. Hij verwees hier naar Jozef, Mozes en Daniël, die ongedacht op een belangrijke plaats terechtkwamen. „Zij bleven trouw aan God en leefden in afhankelijkheid van Hem.”

Pijnlijk

Ook hijzelf kwam onbedoeld op een hoge positie terecht, zei prof. Van Nieuw Amerongen. Het was zijn bedoeling in het reformatorisch onderwijs of in de zending te gaan werken, omdat hij zijn werk „niet in een wereldse omgeving wilde doen.” Zijn promotor aan de VU haalde hem echter over om te blijven. „Als we wijsheid van God ontvangen, kunnen we overal zijn en als we in afhankelijkheid van Hem leven, wil Hij ons bewaren.”

Dat vereist wel duidelijke grenzen die je voor jezelf moet trekken, aldus prof. Van Nieuw Amerongen. Hij maakte duidelijk dat dit pijnlijk kan zijn. Zo kon hij eens niet deelnemen aan een „zeer interessante bijeenkomst” in Manchester omdat hij niet wilde reizen op zondag. Een niet-godsdienstige collega gaf hem later gelijk dat hij dat zo deed.

Soms was er sprake van ongedachte zegen, zei hij. Zo schreef hij een hoofdstuk in een Engelstalig boek over de invloed van de wetenschap op het geloofsleven. Veel later kwam hij in contact met een Amerikaanse wetenschapper die het boek gelezen had en vond dat ‘zijn’ hoofdstuk eruit sprong. Een Zweedse tandarts met wie hij in aanraking kwam, vroeg of hij dat hoofdstuk geschreven had, wat leidde tot een goed gesprek.

Verademing

Prof. Van Nieuw Amerongen gaf aan beducht te zijn voor de evolutietheorie en waarschuwde voor het boek ”En de aarde bracht voort” van prof. dr. Gijsbert van den Brink. Hij vroeg zich af wat „werkelijk waar” is van wat prof. Van den Brink schrijft en wat hij „aanneemt als waar.” De emeritus hoogleraar kan zich beter vinden in het boek ”Oorspronkelijk” van prof. dr. Mart-Jan Paul. „Het was een verademing. Dat boek laat zien hoe je de eerste elf hoofdstukken van Genesis moet lezen.”

Op de vraag hoe de boodschap van de ware wijsheid kan worden uitgedragen, antwoordde prof. Van Nieuw Amerongen: „Het is vanavond koopavond in Utrecht. Het valt niet mee om die boodschap daar uit te dragen. De mensen daar hebben een doel. Ze willen iets kopen en intussen niet lastiggevallen worden.” Dat begrijpt hij ook wel. Hij ziet meer in het winnen van vertrouwen van de mensen met wie men in aanraking komt. Dan kan men vertrouwelijk worden en komt er een moment dat men zijn boodschap kwijt kan.

De hoogleraar wees ten slotte op de ogen van God die de hele aarde doorlopen en alles zien, maar die ook vol liefde rusten op hen die Hem vrezen. „Hij heeft mij dikwijls ondersteund.”

Zelfstandigheid promovendi

De zelfstandigheid van de wetenschapsbeoefening is in gevaar bij de huidige manier van promoveren, vindt emeritus hoogleraar prof. dr. A. van Nieuw Amerongen. Tijdens de bijeenkomst van Depositum Custodi in Utrecht stelde hij dat promovendi tegenwoordig te veel begeleiding krijgen. „Promovendi worden begeleid alsof ze beginnende studenten zijn. Er is sprake van een uitgebreid onderzoeksvoorstel dat door een commissie beoordeeld wordt en dat de promovendi bij de hand neemt.”

Die begeleiding hoeft zich ook weer niet tot een minimum te beperken, zei hij, zoals dat gebeurde toen hijzelf zo’n vijftig jaar geleden aan zijn proefschrift werkte. Als basis had hij een half A4’tje tekst en verder moest hij het maar uitzoeken. Prof. Van Nieuw Amerongen verkiest een tussenweg.