Naar verluidt haalt Zalm van de 750 miljoen die hij nog moet bezuinigen zo’n 150 miljoen bij het onderwijs. Het collegegeld gaat in 2006 en 2007 met honderd euro omhoog. Ook moeten studenten de kosten van hun OV-kaart voortaan na hun studie terugbetalen.

Dit laatste punt ligt politiek gevoelig. Toen de gratis OV-kaart voor studenten begin jaren negentig werd ingevoerd, werd hij gepresenteerd als compensatie voor de verlaging van de studiebeurs met ruim dertig euro per maand. Nu leveren studenten dus opnieuw fors in.

Coalitiepartner D66 is slecht te spreken over de plannen. Kamerlid Bakker heeft er grote moeite mee dat een speerpunt in zijn verkiezingsprogramma, de kenniseconomie, zo wordt aangepakt. „De studenten van vrijdag zijn de pijlers van de kenniseconomie van straks. Ik vind het onbegrijpelijk als we juist op dit punt gaan bezuinigen.”

Bakker had liever een fors bedrag binnengehaald door het korten van WW-uitkeringen. Ook Zalm heeft zich daar de achterliggende weken op gericht. Hij wilde niemand langer dan drie jaar WW geven. Dat ging minister De Geus van Sociale Zaken echter veel te ver.

Waar De Geus ten aanzien van de WW de dans ontsprong, moet hij op andere terreinen wel inleveren. De ontslagvergoeding die werknemers die hun baan verliezen ontvangen, zal voortaan worden afgetrokken van hun WW-uitkering. Dat gaat ook gelden voor gouden handdrukken. Het bedrag dat het kabinet hiermee binnenhaalt bedraagt op termijn, te weten in 2007, eveneens 150 miljoen euro.

Verder verhoogt De Geus de leeftijd waarop oudere werklozen in aanmerking komen voor een IOAW-uitkering van 50 naar 55 jaar. De IOAW is een bijstandsuitkering waarbij geen vermogenstoets plaatsvindt, zodat de oudere werkloze niet „zijn huis hoeft op te eten.”

Een andere groep die moet inleveren, zijn de ambtenaren. Zij krijgen geen bonussen meer voor bijzondere prestaties. Minister Hoogervorst van Volksgezondheid moet zo’n 90 miljoen op zijn budget besparen.

Minister Zalm heeft vrijdag geprobeerd het hele kabinet achter zijn bezuinigingsplan te krijgen. Aanvankelijk wilde hij pas in augustus knopen doorhakken, maar nu hij het CDA heeft gepaaid door de WW te ontzien, denkt hij de zaak al voor de zomervakantie te kunnen regelen.

Alle bezuinigingen samen leveren volgend jaar zo’n 450 miljoen euro op. Dat bedrag loopt daarna op tot de gewenste 750 miljoen in 2007.

Het bedrag komt boven op de vele miljarden die het kabinet eerder al bezuinigde. De extra snoeironde is nodig omdat Nederland anders volgend jaar ver in de rode cijfers duikt.