Luitenant Raymond Towers Holmes zat nog in bad toen op 15 september 1940 het alarm afging: Duitse vliegtuigen op weg naar Londen. Holmes kleedde zich aan, sprintte naar zijn Hurricane en was binnen enkele minuten in de lucht. Na een tijdje kreeg hij een Duitse Dornier in het vizier, schijnbaar op weg naar Buckingham Palace. Omdat zijn munitie op was, zat er voor Holmes niet veel anders op dan de bommenwerper te rammen. De Duitser crashte in Victoria Station en Holmes verliet zijn Hurricane aan een parachute. Het tafereel werd gadegeslagen door duizenden Londenaren.

Het verhaal van Holmes is er een van de vele uit de Battle of Britain, de luchtoorlog boven Engeland in de zomermaanden van 1940. Engeland was het laatste bolwerk in Europa dat nog niet onder de voet was gelopen door Hitler. Door de Engelse luchtmacht uit te schakelen wilde hij een invasie vergemakkelijken. De meest intensieve dag was 18 augustus 1940, toen de Duitse Luftwaffe maar liefst 850 vluchten uitvoerde.

Maar de Britten waren vastberaden om hun eiland te verdedigen. Met Spifires en Hurricanes gingen ze de Duitsers te lijf. Nadat de Duitse luchtmacht 2600 piloten had verloren, gaf Hitler het op. „Nooit hebben zo velen aan zo weinigen zo veel te danken gehad”, sprak Winston Churchill op 20 augustus 1940.

Vliegtuigen

De Battle of Britain is misschien wel het grootste huzarenstukje uit de 100-jarige geschiedenis van de Royal Air Force (RAF). Op 1 april was de RAF jarig. Precies honderd dagen later –dinsdag– wordt dat groots herdacht. Dan paraderen meer dan duizend mannen en vrouwen in luchtmachtblauw over de Mall in Londen. En vanaf precies 13.00 uur komt een armada van honderd vliegtuigen over Buckingham Palace. Gadegeslagen door de Queen. Vliegtuigen die de geschiedenis van de RAF bepaalden. Uiteraard de Spitfire en de Hurricane. Maar ook de Lancaster, bekend van de nachtelijke aanvallen op Duitsland in de Tweede Wereldoorlog. En de Dakota, die zo’n belangrijke rol speelde bij de luchtbrug op Berlijn in 1948.

Modern spul als de C-17 Globemaster en de F-35 Lightning II, de nieuwste aanwinst van de RAF, zijn ook van de partij. Net als de helikopters Chinook, Puma, Juno en Jupiter. Het wordt volgens de RAF „een spektakel als nooit tevoren en dat ook niet snel meer gezien zal worden.” Sluitstuk van de luchtvloot vormen de Red Arrows. Een dergelijk optreden boven een miljoenenstad vergt coördinatie en training. Alleen al omdat de vliegtuigen niet allemaal even snel gaan.

Samen

De RAF is wonderlijk ontstaan: het vliegenierskorps en de marineluchtdienst ruzieden tijdens de Eerste Wereldoorlog om vliegtuigen en motoren. Er gingen stemmen op om ze samen te voegen. Op 29 november 1917 gaf het Britse parlement zijn goedkeuring aan de oprichting van de Royal Air Force, die op 1 april 1918 een feit werd.

Bij de oprichting in 1918 telde de RAF 230.000 personeelsleden. Anno 2018 zijn dat er bijna 37.000. Het hoogste aantal mensen in dienst werd –niet verwonderlijk– bereikt in 1944: 1,2 miljoen. Van het huidige bestand is maar 7 procent vlieger. De grootste groep (38 procent) zijn techneuten. In 1991 stapte Julie Ann Gibson als eerste vrouw in de cockpit van een Brits militair transportvliegtuig. Helen Dobbs werd een paar jaar later op haar 27e de eerste vrouwelijke piloot van een Tornado-gevechtsvliegtuig.

De jaren zestig waren moeilijk voor de Britse luchtvaart. Het ministerie van Defensie zag geen brood in de bemande luchtvaart, maar meer in geleide wapens. In 1968, bij het 50-jarig jubileum van de RAF, was de moraal bij het personeel tot een dieptepunt gedaald. Festiviteiten of vliegshows waren van hogerhand verboden. Toch waagden enkele piloten met hun Hawkers Hunter het erop. Luitenant Allan Pollock draaide enkele rondjes boven Londen. Hij vloog zelfs tussen de twee overspanningen van de bekende Tower Bridge door.

Container

De Royal Air Force heeft een eigen museum in het noorden van Londen. Niet zo mooi als het Nationaal Militair Museum in Soesterberg, maar met een brok geschiedenis waar je u tegen zegt. Van medailles tot bommenwerpers en alles ertussenin. Verplichte kost voor Engelse schoolkinderen in uniform, die er dan ook in grote groepen te vinden zijn.

Beetje weggestopt achter een gigantische Avro Vulcan in een van de hallen staat een container die niet overgeslagen mag worden. Het is de ‘kerk’ uit de Falklandoorlog in 1982. Katheder, negen stoelen en een groot kruis. Philip Mortimer was de eerste luchtmachtpredikant die op de Falklands te velde diensten hield. Zijn koude en lekkende tent werd in 1983 vervangen door een ingevlogen container. Op het kleine altaarkruis, gemaakt van de messing behuizing van een Argentijns projectiel, staat de inscriptie Micha 4:3: „En zij zullen hun zwaarden slaan tot spaden, en hun spiesen tot sikkelen.” Het RAF-museum is dagelijks open van 10.00 tot 18.00 uur en de toegang is gratis.

Paradepaardje

De Red Arrows zijn het paradepaardje van de RAF. De kenmerkende rode Hawk-vliegtuigen voeren met akelige precisie capriolen uit in de lucht. Het team werd opgericht in 1965 met zeven Folland Gnats en breidde in 1968 uit tot negen vliegtuigen. Sinds 1979 vliegt het team met de Hawk T1, de straaltrainer van de Britse luchtmacht voor de voortgezette vliegopleiding.

Tijdens demonstraties is timing alles. Volgens leider van het team Andrew Keith voeren de Red Arrows bewegingen uit „die behoren bij de opleiding tot straaljagerpiloot.” De piloten zijn allemaal getrainde gevechtsvliegers. Maar soms gaat het mis. In maart van dit jaar crashte een Hawk in Anglesey, in het noorden van Wales. De piloot kon zichzelf met een schietstoel redden, de technicus aan boord kwam om het leven.

In juni 2016 waren de Red Arrows voor het laatst in Nederland, op de Vliegbasis Leeuwarden. Jaarlijks verzorgt het team ongeveer tachtig optredens in binnen- en buitenland. Volgens de RAF is het team in 57 landen te zien geweest. Op de kalender voor dit jaar staan geen shows in de buurt. Wie de Red Arrows dus in actie wil zien moet de Noordzee oversteken.