Berlusconi had maatregelen ter waarde van 7,5 miljard euro gepresenteerd, waarvan 5,5 miljard met blijvend effect. „We hebben de indruk dat het pakket toereikend is voor 2004”, zei minister Zalm na de vergadering van de EU-ministers van Financiën, waarvan hij sinds 1 juli voorzitter is. „Maar eind dit jaar zijn extra maatregelen nodig voor het begrotingsjaar 2005.”

De Europese Commissie deelt die mening. „Dat is min of meer wat we hadden gevraagd”, zei Europees commissaris Almunia (Monetaire Zaken). De Commissie had Italië tot actie opgeroepen omdat het tekort van dat land anders zou stijgen naar 3,2 procent in 2004 en 4,0 procent in 2005. De grens ligt op 3,0 procent van het nationale inkomen.

De Italiaanse regering verwacht binnen tien dagen over de maatregelen te beslissen. Minister Zalm noemde het bemoedigend dat Berlusconi er persoonlijk voor wil zorgen dat de aangekondigde maatregelen worden doorgevoerd. Berlusconi is tijdelijk ook minister van Financiën.

De ministers kregen ook een gevraagde toezegging van Griekenland om het begrotingstekort te beperken. Het land had vorig jaar een tekort van 3,2 procent. Europa blijft echter bezorgd over de juistheid van de Griekse cijfers. Volgens commissaris Almunia heeft Griekenland steeds erg laat twijfelachtige cijfers over zijn financiële toestand geleverd.

Italië en Griekenland zijn niet de enige eurolanden met te hoge tekorten. Ook Frankrijk en Duitsland kampen ermee, net als Nederland. De landen willen de tekorten beperken, onder meer wegens de koers van de euro. Als landen veel moeten lenen, kan dat de rente doen stijgen. Dat kan de koers in gevaar brengen.

De ministers besloten maandag ook formeel tot procedures tegen zes van de tien nieuwe EU-lidstaten: Polen, Tsjechië, Hongarije, Slowakije, Malta en Cyprus. Zij hebben begrotingstekorten oplopend tot 12,9 procent (Tsjechië).

Zalm zal zijn collega’s uit de elf andere eurolanden in september voorstellen een vaste voorzitter te benoemen. Die moet het gezicht van de euroministers van Financiën worden. Het idee voor een vaste voorzitter kreeg maandag nog geen unanieme steun. „Enkele landen wilden wachten tot de nieuwe Europese grondwet in werking is getreden”, zei Zalm. „Maar dat vind ik niet doorslaggevend. Het staat ons elke dag vrij om een voorzitter te kiezen voor bijvoorbeeld anderhalf of twee jaar.”

Zalm zei zijn collega’s de komende tijd eens te gaan bellen. Zelf is hij voorstander van een vaste leider. De minister ontkende dat er al kandidaten zijn gesteld. Berichten duiden op de Luxemburgse premier en minister van Financiën Juncker. Hij wordt in januari al tijdelijk voorzitter, volgens het vaste roulatieschema. Daarna zijn vacatures voorzien. De Franse minister Sarkozy heeft maandag al zijn steun voor Juncker uitgesproken. Duitsland wil eerst het voorstel van Zalm afwachten. Juncker weigerde in juni een baan als voorzitter van de Europese Commissie omdat hij premier van Luxemburg wilde blijven. Dit bijbaantje is daarmee te combineren.

De nieuwe functie concurreert volgens Zalm niet met die van voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB). „Meneer Trichet van de ECB gaat over de rente, wij gaan over de begrotingen.”