Het is nu vier jaar geleden dat de broers elkaar voor het laatst spraken. Dat gesprek had plaats onder beklemmende omstandigheden. „Een dikke, glazen wand scheidde ons van elkaar”, vertelt Wang Bingwu, „Rondom ons stonden vier bewakers, aan iedere zijde twee. Met een recorder werd ieder woord van ons gesprek opgenomen.”

De inmiddels 70-jarige Chinese politieke activist Wang Bingzhang maakte deel uit van de Chinese democratiseringsbeweging. Zijn werk verrichtte hij lange tijd vanuit Canada, waar hij gepromoveerd was als medicus. Hij werd in 2002 ontvoerd tijdens een bezoek aan Vietnam. Uit de kidnap in het buurland blijkt dat de arm van China reikt tot over de landgrens.

Zes maanden na de ontvoering maakten de Chinese autoriteiten de arrestatie van Wang Bingzhang officieel bekend. Begin 2003 werd hij veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, omdat hij een spion en terrorist zou zijn.

Inmiddels zijn zestien jaren verstreken. Wang Bingwu, die in Canada woont, is er stellig van overtuigd dat zijn broer vrijkomt. Daarvoor bidt en werkt hij. De tweetalige boodschap op zijn t-shirt is duidelijk: „Laat Wang Bingzhang vrij!” De bovenste regel is Engels, de onderste Chinees.

Met die boodschap trok Wang Bingwu eind april in het kielzog van Bob Fu, directeur van ChinaAid, door Europa. In Ridderkerk spraken ze met Europarlementariër Bas Belder (SGP/CU). Daarvóór waren ze in Berlijn, waar ze leden van de Bondsdag en vertegenwoordigers van mensenrechtenorganisaties ontmoetten.

Brieven

Wang Bingwu ontvangt al jarenlang brieven van zijn broer, die in 1989 christen werd. In de handgeschreven pakken papier vergelijkt hij het christelijk geloof met de oude Chinese filosofieën. Wang Bingwu besloot de brieven te bundelen en in boekvorm uit te geven. „Het boek is het resultaat van zestien jaar schrijven in de gevangenis. Net als christenen in het verleden, onder wie Bonhoeffer en Bunyan, gebruikt mijn broer zijn tijd in de gevangenis om anderen te schrijven over het Evangelie.”

Een brief doet er ruim vier maanden over om vanuit China in Canada te komen. „Dat heeft niet zozeer te maken met de afstand, maar eerder met de controle. Ambtenaren nemen de inhoud van alle brieven woord voor woord door in de postkamer van de gevangenis.”

Wang Bingwu laat een aantal originele brieven zien, waarop krabbels en stempels staan. „Hieraan kun je zien dat ze gelezen zijn.”

Omdat in de brieven geen kritiek wordt geuit op het communistische beleid van president Xi Jinping, mogen ze worden gepost. „De controleurs zullen het niet met de inhoud eens zijn, maar zolang het gaat over de koppeling van het geloof met de oude Chinese wijsheden is het geoorloofd.”

Moeilijk

De inhoud van de brieven is voor Wang Bingwu overigens moeilijk te begrijpen. „Mijn broer maakt veel gebruik van afbeeldingen met allerlei soorten tekens, bijvoorbeeld als hij de Chinese jaartelling en kalender aan de Bijbel koppelt. Wat hij met dat plaatje precies bedoelt, is voor mij zeer de vraag.”

Daarom hoopt Wang Bingwu dat hij hulp kan krijgen om het boek in het Engels te vertalen. „De Chinese tekens zijn voor mij het probleem niet. Het gaat om de interpretatie. Soms denk ik mijn broer te begrijpen, maar zeker weten doe ik het niet. Daarvoor zijn de gedachtegangen te complex.”

Wang Bingwu weet zich gesterkt door de gedachte dat zijn broer de moed ook niet heeft verloren. „Hij begint iedere dag in de cel met Bijbelstudie en gebed. Ondanks de slechte medische zorg en de eenzaamheid van de isoleercel, stort hij zich telkens weer op zijn schrijfwerk. De tijd in de gevangenis gebruikt hij om anderen over het geloof te vertellen. Hij gelooft dat God hem die opdracht heeft gegeven.”

Van dokter tot politiek activist

Wang Bingzhang werd in 1948 geboren in China. In 1982 promoveerde hij als medicus in Canada. Hij besloot echter om zich volledig toe te wijden aan de strijd voor mensenrechten en democratie in China. In 1989 werd Wang Bingzhang christen. In datzelfde jaar probeerde hij tevergeefs China binnen te komen om de studentenprotesten te steunen. Toen Wang in 2002 Vietnam bezocht, werd hij door de Chinese geheime dienst ontvoerd en naar China gebracht. Hij werd veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, omdat hij staatsgeheimen aan Taiwan zou hebben doorgespeeld en een aanslag zou hebben beraamd op de Chinese ambassade in Thailand.