Een geërfd servies, een bijzonder schilderij of een postzegelverzameling. Misschien ligt het wel ergens in huis. Als je wilt weten wat het waard is, hoef je niet in je beste pak naar een expert voor een schatting. Nee, je kunt er ook zelf mee aan de slag gaan. De Belgische kunstliefhebber Patrick van der Vorst (46) schreef er een handleiding voor: ”Wat is dit waard? Schat zelf je kunstobjecten”.

Begin april werd een zeer zeldzame Chinese kom bij een veiling in Hongkong verkocht voor omgerekend 25 miljoen euro. En een paar maanden geleden leverde een schilderij van Leonardo da Vinci 450 miljoen dollar op. Het zijn deze grote, opvallende verkopen die in het nieuws komen en die ervoor zorgen dat veel mensen geïntimideerd raken door de kunstmarkt, zegt Patrick van der Vorst. Hij vindt dat jammer. „Daardoor durven mensen niet met een theepotje naar een handelaar of veilinghuis te gaan. Ze zijn bang dat ze worden uitgelachen, omdat het misschien „maar” 50 euro waard is.”

Hij adviseert mensen wel degelijk hun theepotjes, oude stripboeken, meubels en antiek speelgoed te verhandelen. Maar niet dan nadat de eigenaren er zelf een betere blik op hebben geworpen. „Je hebt geen diploma kunstgeschiedenis nodig om de waarde van je eigen spullen te kunnen schatten”, aldus de kunstliefhebber. Ook de gewone man kan met behulp van internet een heel eind komen. Een handig platform daarvoor is bijvoorbeeld artnet.com. Van der Vorst laat in zijn boek per kunstcategorie precies zien waarop je moet letten. Zo draait het bij schilderijen onder andere om de compositie, uitvoering, kwaliteit en de naam van de schilder.

Patrick van der Vorst is al zijn hele leven geïnteresseerd in kunst. Toen hij als kind communie deed, mocht hij een cadeau uitkiezen. In plaats van een fiets, een luchtbuks of tickets voor een pretpark koos hij voor kunst. „Ik wilde een eigen kunstobject dat volledig van mij zou zijn en dat ik tot in den treure zou kunnen bestuderen.”

Na zijn middelbare school deed hij een studie rechten, omdat zijn vader hem adviseerde dat toch eerst te gaan doen voordat hij de kunstwereld in dook. Na vijf jaar rechtenstudie in Leuven toog Van der Vorst naar Londen en kreeg een baantje als klusjesman bij veilinghuis Sotheby’s. Hij klom op tot kunstexpert. Nu heeft hij twee digitale platformen waarbij topexperts binnen 48 uur de waarde van je kunstobjecten schatten, Paddle8 en Value My Stuff.

Van der Vorst is gepassioneerd over kunst en deelt dat in zijn boek ”Wat is dit waard?” met het grote publiek. Hij vertelt anekdotes, geeft een inkijkje in de wereld van veilinghuizen, laat en passant weten welke gekke voorwerpen hij ooit geveild zag en geeft tips over hoe je de waarde van een kunstobject kunt inschatten.

De passie die hij heeft voor kunst gunt hij aan iedereen. „Elk kunstwerk zorgt voor een emotionele respons en een intellectuele respons. Je wilt er meer over lezen, je wilt het begrijpen. Waarom bestaat dit werk binnen het oeuvre van een artiest? Is het een belangrijk werk? Is het vernieuwend? En dan heb je nog de intrinsieke waarde van het werk zelf. Je kunt veel plezier hebben aan een mooi stuk zilver. Je waardeert wat je voor je hebt.”

Volgens de expert hoef je niet heel veel geld te hebben om kunst aan te schaffen en ervan te genieten. „Er zijn mensen die heel veel geld hebben en mensen die een budget hebben van 50 euro per maand. Uiteindelijk is het dezelfde passie die hen drijft.”

Behalve passie is er uiteraard „de kwestie geld” die meespeelt in de kunsthandel. Van der Vorst: „Je koopt iets omdat je ermee wilt leven en je hebt er plezier van. Maar als je ergens weer veel geld voor kunt krijgen, zoek je het evenwicht. Als het bedrag dat je ervoor kunt krijgen steeds groter wordt, kun je om die reden besluiten iets weer van de hand te doen. Mensen hebben dan meer plezier van het geld op hun bankrekening dan van het stuk in hun huis.”

Van der Vorst kan met zijn passie mensen het gevoel geven dat ze mogelijk toch wel iets waardevols in huis hebben. Maar de harde cijfers laten zien dat die kans niet heel groot is. „Op ons internetplatform schatten wij tussen de 300 en de 500 objecten per dag. Elke dag zijn er twee of drie objecten die zorgen voor een positieve verrassing bij de eigenaar.” Maar ook als iets niet veel waard blijkt te zijn, kan dat positief uitpakken, zegt hij. „Sommige mensen halen hun mooie, geërfde, kristallen glazen slechts met Kerst uit de kast. Maar als dan blijkt dat iets maar 50 tot 80 euro waard is, gaan mensen het ook meer gebruiken. In plaats van alleen met feestdagen, halen ze de glazen misschien wel elke zondag tevoorschijn.”

Wat is dit waard?

Patrick van der Vorst neemt in zo’n honderd pagina’s de lezer mee in het onderzoek naar wat iets waard is. Een paar opvallende weetjes.

Op onlineplatforms zoals Artnet, Barneby’s en Invaluable kun je een idee krijgen van de prijs van schilderijen.

Bij een foto kan een klein scheurtje of kreukje dag en nacht verschil maken voor de prijs.

Reken je niet te snel rijk bij antieke meubels. Door het volume komen er stevige transportkosten bij de verkoopprijs.

Iedereen die een mooie klok bezit, kan die beter houden. Deze categorie zit in een „vrije val. Alleen de absolute toppers verkopen nog.”

Voor wat betreft keramiek, porselein, glaswerk en verlichting is de markt „down.” Alleen heel unieke objecten „gooien hoge ogen.”

Postzegels kun je ‘blind’ verkopen. De parameters zijn vastgelegd. Google maar eens ”stamp grading” en je kunt met wiskundige zekerheid je eigen postzegels ijken.

Voor een prijsindicatie van collector’s items kun je een blik werpen in ”Miller’s Collectables Handbook & Price Guide”, waarvan ook een onlineversie bestaat. Collector’s items zijn voorwerpen die verzamelaars aanspreken, maar die niet als kunst of antiek beschouwd worden, zoals postzegels, uurwerken, handtassen et cetera.

Kunst voor de witte muur

Je hebt een lege witte muur en je denkt erover om daar een kunstwerk op te hangen. Hoe ga je te werk? Patrick van der Vorst zou het zó aanpakken.

Kijk eerst wat je smaak is. Heb je liever iets ouds of juist iets nieuws? En: houd je van veel kleur, ga je voor schilderkunst of voor fotografie?

Als je weet wat je smaak is, ga dan op onderzoek uit. Bestudeer de markt. Het is een fout die veel mensen maken: ze gaan naar een galerie, zien iets en kopen het zonder dat ze de markt kennen. Maar als je de markt beter kent, ben je in een betere positie om over de prijs te onderhandelen. Dan kun je bijvoorbeeld zeggen: „Dit is vrij duur, waarom?” En dan krijg je misschien wel 20 tot 25 procent korting. Om een indruk te krijgen van de markt, kijk je op internet. Je gaat naar websites van galerieën of veilinghuizen. Dat is een fantastisch instrument om je eerste research te doen.

Voor schilderijen kun je de sites artnet.com en barnebys.com bezoeken. Daar kun je gemakkelijk de naam van de kunstenaar intikken en dan krijg je al de resultaten van wat er van die artiest in de laatste twintig, dertig jaar verkocht is. Dan krijg je een goed idee van de prijs.

Gebruik Google. Tik de naam van de kunstenaar in en het woord ”galerie” en normaal gesproken zie je dan alle galerieën waar werk van die kunstenaar te koop is.

Kijk niet alleen bij de galerieën bij jou in de buurt, maar kijk verder. Er worden veel schilderijen te koop aangeboden in Nederland, Frankrijk, België, Australië… Wees niet bang om te kijken buiten de grenzen van het land. De verzendkosten zijn vandaag de dag ook niet meer zo hoog als vroeger.

Wat ook leuk is, is om een alert te zetten op bijvoorbeeld invaluable.com of barnebys.com. Stel dat je een alert zet op ”Karel Appel”, dan krijg je iedere keer dat er ergens ter wereld een Karel Appel wordt aangeboden, een e-mail.

Het stuk gezien dat je wilt hebben? Bied!

Postzegels zijn in

In Duitsland is postzegels verzamelen weer een populaire hobby onder jonge mensen. En in Engeland begint het ook te komen. Patrick van der Vorst vertelt het zonder blikken of blozen, maar volgens hem is het helemaal niet zo gek. „In elke verzamelmarkt heb je zo’n cyclus. Als het echt aan de grond zit –zoals de afgelopen tien jaar met postzegels– dan komt het weer terug. En postzegels zijn makkelijk te verzamelen. Ze nemen weinig ruimte in beslag en je kunt ze makkelijk verhandelen. Je stopt ze in een envelop, postzegel erop… Er zijn veel jonge mensen die in die markt stappen. Een postzegel van 30 euro kun je binnen zes maanden voor 40 of 50 euro verkopen. Het is een kleinschalige manier van bezig zijn met verzamelobjecten, maar het is dezelfde passie die mensen drijft die waardevolle kunstobjecten kopen en verkopen.”

Boekgegevens

Wat is dit waard? Schat zelf je kunstobjecten, Patrick van der Vorst; uitg. Angèle, Antwerpen, 2018; ISBN 9789022334935; 208 blz.; € 24,99.