Bij een peiling onder 1200 leden van VEH geeft ruim een derde van de mensen met een aflossingvrije hypotheek aan de schuld na dertig jaar niet te kunnen aflossen. De meesten wensen daarover ook niet met de hypotheekverstrekker in gesprek te gaan, bleek dinsdag. „Ik vind dat zorgelijk”, zegt Hans André de la Porte van VEH.

Vooral dat laatste is verrassend, vindt André de la Porte. „Veel mensen praten zichzelf het idee aan dat ze zich geen zorgen hoeven te maken. Hun huis is in de tussentijd immers meer waard geworden. Maar dat is een bedrag op papier, je hebt er pas iets aan als je daadwerkelijk verkoopt. Wie na de looptijd van dertig jaar nog steeds met een schuld zit, wordt opnieuw getoetst. Om voor een nieuwe lening in aanmerking te komen, kijkt de hypotheekverstrekker bijvoorbeeld hoeveel pensioen er is opgebouwd. Mensen die er in de toekomst flink in inkomen op achteruit gaan, krijgen minder makkelijk een nieuwe lening. Dan blijft er soms maar één oplossing over: het huis verkopen.”

Blijkbaar steken veel huiseigenaren hun kop in het zand. Ze maakten in het verleden een, op korte termijn, voordelige keuze met een deels of volledig aflossingsvrije hypotheek. Daarmee betalen ze alleen rente, maar blijft de schuld intact. Vooral in de jaren negentig en het begin van deze eeuw was deze hypotheekvorm populair.

„De huizenprijzen schoten omhoog, voor veel mensen was het de enige manier om te kunnen kopen en beheersbare maandlasten te houden”, aldus André de la Porte. „Bovendien konden ze de maximale renteaftrek benutten, want er is geen aflossing. Hypotheekverstrekkers boden vaak tegen elkaar op en leenden meer dan de waarde van het huis, zodat er ook nog een verbouwing mogelijk was én de lening voor een auto naar de hypotheek werd overgeheveld. Als de bank nu contact opneemt om de situatie te bespreken, zijn veel mensen bang voor de gevolgen. Terwijl de situatie vaak nog best te repareren is.”

Spaargeld

Ongeveer 2 miljoen Nederlanders hebben een aflossingsvrije hypotheek. Zij lopen niet allemaal risico. Veel mensen hebben spaargeld of in de loop der tijd al een deel afgelost. Ook hebben veel van deze hypotheken slechts een aflossingsvrij gedeelte en wordt de rest wel afgelost.

Dat een derde van de ondervraagde leden van VEH aangeeft straks niet het volledige bedrag te kunnen aflossen, baart André de la Porte zorgen. „Er zijn mensen die denken de erfenis van hun ouders daarvoor te kunnen gebruiken. Maar je weet soms niet of dat genoeg oplevert. Bovendien is het wat vreemd om dat als zekerheid te gebruiken. Beter is het om er nu iets aan te doen. Stel dat je tien of twintig jaar geleden een hypotheek hebt afgesloten; grote kans dat de rentevaste periode binnenkort afloopt. Dan krijg je een nieuw aanbod. Met de huidige rentestand betekent dat misschien wel een halvering van de lasten. Daar kun je leuke dingen mee doen, maar je kunt ook elk jaar gaan aflossen. Daar kom je al een heel eind mee, zonder dat je situatie meteen verandert.”

De totale schuld via aflossingvrije hypotheken bedraagt in Nederland 330 miljard euro. Dat was nog 30 miljard meer, maar die hebben mensen inmiddels vrijwillig afgelost. Groter wordt het bedrag niet. Nieuwe wetgeving verbiedt dat deze hypotheekvorm nog kan worden aangeboden.