Op de plaats waar nu in Londen de Nederlandse kerk staat, stond vanaf 1253 de voormalige kloosterkerk van de Augustijner Broeders (Austin Friars), die de Engelse koning Edward VI in 1550 gegeven had aan de protestantse vluchtelingen uit de zuidelijke Nederlanden. Op deze plaats konden de vluchtelingen in alle vrijheid kerkdiensten houden. Met deze kerk hadden de Nederlandse protestanten eerder een eigen kerkgebouw in Engeland dan in Nederland. Voor de Tweede Wereldoorlog was de kerk het centrale ontmoetingspunt van Nederlanders die voor korte of langere tijd in Londen verbleven.

In de nacht van 15 op 16 oktober 1940 werd het kerkgebouw tijdens de slag om Engeland volledig weggevaagd. Een vliegtuigbom aan een parachute boorde zich door het dak van de kerk naar binnen en ontplofte. Binnen twee weken kregen de Nederlanders, dankzij de bemiddeling van de anglicaanse bisschop van Londen, een leegstaande anglicaanse kerk aangeboden, vlak bij de Bond Street. In deze kerk, St. Mary’s, werden veertien jaar lang kerkdiensten in de Nederlandse taal gehouden.

Dat de Nederlandse kerk na de oorlog herbouwd zou worden, stond vast. De vraag was alleen in welke stijl het gebouw zou worden opgetrokken. Kerkenraadsleden uit Londen bezochten, om zich te oriënteren, in 1948 een tentoonstelling in Rotterdam over de nieuwe kerken in Nederland. Ze vonden er echter niet wat ze zochten. Naar hun smaak waren de Hollandse ontwerpen veel te nuchter en te zakelijk. „Zij gaven kerken te zien, zeker, maar met een kleine wijziging zouden ze gebruikt kunnen worden als concert- en theaterzalen”, zo meldden ze na terugkomt. Ze misten iets in de Hollandse kerkbouw en ze omschreven dat behoorlijk scherp. De nieuwe kerkgebouwen in het vaderland konden hun goedkeuring niet wegdragen „omdat er juist dat aan ontbreekt wat een kerk tot een kerk stempelt, onzegbaar en toch zo wezenlijk: Gods tegenwoordigheid”, aldus de kerkenraadsleden.

Uiteindelijk werd gekozen voor een gebouw met twee verdiepingen: een kerkruimte en een zaal onder de kerk. Zo werd de Nederlandse kerk in Londen een plaats waar in de eredienst God ontmoet kon worden en waar in een aparte zaal ruimte was voor ontmoeting met elkaar. Dat concept blijkt ook na vijftig jaar nog steeds te werken.

In 1950 legde prinses Irene de eerste steen voor het nieuwe kerkgebouw. Vier jaar later, op 11 juli 1954, opende zij in gezelschap van haar moeder de nieuwe Nederlandse kerk. Het gebouw, dat zo’n 200 zitplaatsen telt, was lang niet groot genoeg om alle belangstellenden die deze gebeurtenis wilden meemaken te bevatten. In de hal van de Nederlandse kerk hangt een schilderij waarop de openingshandeling is afgebeeld. De jaren door is het kerkgebouw steeds een toevluchtsoord gebleven voor Nederlanders en anderen in de Engelse hoofdstad.

Prinses Irene zal op zondag 11 juli spreken tijdens de kerkdienst waarin het jubileum officieel gevierd zal worden. In de kerk zal ook een tentoonstelling worden ingericht over de herbouw van de kerk na de Tweede Wereldoorlog.