Het probleem waar De Geus mee kampt, is dat de vakbonden het najaarsakkoord van afgelopen november hebben opgeblazen. Daarmee vervalt ook de herhaaldelijk gemaakte afspraak om de ziektewetuitkering in het tweede jaar te beperken tot 70 procent van het laatstverdiende loon. Reden voor die afspraak was de vrees van het kabinet dat herstellende werknemers onvoldoende zouden worden geprikkeld om hun werk weer snel op te pakken.

In de Tweede Kamer maakte De Geus dinsdag duidelijk dat hij zowel werkgevers als werknemers onder druk wil zetten om zich toch te houden aan de afspraak. In de richting van de werkgevers dreigde hij met boetes, in de richting van werknemers met een flinke verlaging van de WAO-uitkering. Krijgen zieke werknemers het tweede jaar volledig doorbetaald, dan hebben ze eventueel later, als WAO’er, niet meer recht op 70 procent van hun loon maar slechts op 70 procent van het minimumloon.

Eerder opperde minister De Geus al de gedachte dat een zieke werknemer pas in de WAO kan komen als hij voldoet aan de voorwaarde dat hij het laatste jaar slechts 70 procent van zijn oude loon heeft ontvangen. Ook dat plan gaat hij nu uitvoeren. Gevolg is dat werkgevers die hun werknemers nog meer dan de afgesproken 70 procent bieden, tot in lengte van dagen opdraaien voor het loon van hun zieke werknemers, die dus niet meer in de WAO terechtkomen.

Het probleem rond het tweede ziektejaar is nog maar pas ontstaan. Sinds afgelopen januari moeten bedrijven hun zieke werknemers zelf twee jaar lang doorbetalen voordat zij in de WAO belanden, wat ook weer een manier is om herstellenden snel weer aan het werk te krijgen. Veel werkgeversorganisaties en vakbonden spreken in CAO’s echter af de uitkering voor het tweede ziektejaar (70 procent) aan te vullen tot 100 procent van het laatstverdiende loon.

Het kabinet wil zieke werknemers juist prikkelen weer aan het werk te gaan. „Er rust een zware verantwoordelijkheid op de CAO-partijen om het loon in het tweede jaar op 70 procent te houden”, aldus De Geus. Pas wanneer werkgevers en werknemers serieus aan de beperking in het tweede ziektejaar werken, is de CDA-minister bereid om mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn een hogere uitkering te geven. WAO’ers krijgen dan 75 in plaats van 70 procent.

De vakbonden zijn boos over de maatregelen van minister De Geus, die volgend jaar van kracht worden. FNV-bestuurder Heerts zegt dat de vakcentrale nagaat of de maatregel in strijd is met diverse internationale verdragen die Nederland heeft ondertekend. „Absurd, buiten proporties”, zo reageert vice-voorzitter Westerbeek-Huitink van het CNV. „Op deze manier kunnen wij geen goede afspraken voor zieke werknemers meer maken.”

Werkgeversorganisatie VNO-NCW noemt de maatregel half werk. De uitkering in het tweede ziektejaar tot 100 procent aanvullen zou wat haar betreft onmogelijk moeten worden gemaakt. „Ontmoediging is niet genoeg”, aldus de organisatie. Na het stukgelopen voorjaarsoverleg zet het kabinet de eigen plannen voor VUT en prepensioen door. De Tweede Kamer voert donderdag op verzoek van de PvdA een spoeddebat over het opzeggen van de afspraken.