Nog enkele weken en dan gaan de snoeiploegen van Stolk Medicinal Plants weer aan de slag. Onder leiding van vakbekwame hoveniers knippen studenten en andere tijdelijke krachten door het hele land taxushagen. Het eenjarige snoeisel van de Taxus baccata (venijnboom) levert baccatine. Deze stof vormt de basis van een geneesmiddel dat van groot belang is bij de bestrijding van enkele vormen van kanker. Vooral voor het samenstellen van chemokuren tegen borst- en eierstokkanker is de uit de taxus afkomstige stof zeer geschikt.

Stolk heeft zich -als enige in Nederland- toegelegd op het inzamelen van het snoeisel. „Al sinds 1988 is uit Amerikaans onderzoek bekend dat de taxus kankerremmende stoffen tegen verschillende vormen van kanker bevat. Dat geldt overigens niet voor alle soorten. Wel voor de Taxus baccata, die in Nederland meestal in haagvorm wordt geplant. De in deze plant aangetroffen baccatine is geschikt voor verwerking tot paclicaxelextract. Dat is een belangrijk bestanddeel van medicijnen voor chemokuren.”

Drie jaar geleden begon de inwoner van Boskoop voor zichzelf, nadat hij bij een boomkwekerbedrijf een taxussnoeiselproject op poten had gezet. Sinds vorig jaar is het inzamelen van snoeisel voor hem in de zomer de belangrijkste bron van inkomsten. De rest van het jaar houdt Stolk zich bezig met de aan- en verkoop van planten.

Stolk Medicinal Plants richt zich op gemeentebesturen, vaak eigenaar van lange taxushagen in plantsoenen en bij begraafplaatsen, op instellingen en op landgoederen. Daarnaast is, om particulieren te bereiken, de verenigingsmarkt aangeboord. Volgens Stolk „een prima mogelijkheid om, naast het ophalen van oud papier, het organiseren van rommelmarkten of het aan de deur verkopen van koek, wat geld in te zamelen.” Hij betaalt 0,25 euro per kilo taxussnoeisel. „Dat is voor clubs en verenigingen tienmaal hoger dan de opbrengst van oud papier.” Voorwaarde is wel dat er per keer meer dan 500 kilogram wordt ingezameld.

De meeste taxus tref je beneden de grote rivieren, weet Stolk. „Op hoger gelegen gronden doet de plant het beter.” Hagenbezitters, groenvoorzieners en hoveniers mogen de taxus zelf snoeien. Maar in verband met de kwaliteit stelt Stolk een aantal eisen. De hagen moeten jaarlijks worden gesnoeid, anders bezitten ze geen mooie eenjarige takjes. Het snoeien dient van juli tot en met september te gebeuren. En verder is het noodzakelijk dat het snoeisel op een zeil wordt opgevangen, zodat het niet vervuilt. Knippen in de regen is taboe.

Stolk levert kisten waarin het verse snoeisel naar een regionaal inzamelpunt wordt gebracht. „Die halen we met een eigen vrachtwagen op”, aldus de Boskoper, die benadrukt dat de frisgroene twijgjes binnen twaalf uur bij de drogerij dienen te zijn. „Dat bedrijf bevindt zich in Ommen. Daar wordt met mobiele drogers het spul verwerkt, verpakt en opgeslagen in zeecontainers. Vanuit Overijssel gaat het richting farmaceutische industrie. Naar Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Azië en Europa. Alleen in Nederland lever ik niet.”

Met de vrachtwagen worden hoeveelheden boven de 200 kilogram ter plekke opgehaald. De knippers die Stolk op contractbasis in het hele land inhuurt, komen pas in actie zodra er meer dan 30 kilo per uur kan worden geknipt. „Anders is het voor ons niet rendabel.”

Zeer tevreden is Stolk daarom met de oplossing die de gemeenten Ede en Veenendaal hebben bedacht. „Alle taxushagen worden daar aanbesteed bij een knipper uit Opheusden. Die man is ongeveer drie weken per jaar actief in de twee gemeenten. De opbrengst van het snoeisel kunnen de gemeentebesturen weer van het aanbestedingsbedrag aftrekken. Voor de gemeenten een goedkope oplossing, voor ons een behoorlijke partij snoeisel.”

Dit jaar start het taxussnoeiseizoen op 12 juli. Vorig jaar haalde Stolk Medicinal Plants tussen de 300 en de 400 ton aan jonge twijgjes op. Voor dit jaar verwacht hij opnieuw die hoeveelheid binnen te halen. „Voor ons is het de kunst om gelijkmatig te oogsten. Iedere week proberen we tussen de 5000 en de 9000 kilo af te voeren”, aldus Stolk, die het bedrijf met één werkneemster runt. Meer personeel is niet nodig. „Alle werk in het veld is uitbesteed: het vrachtvervoer, het knippen, het drogen en de export.”