Lubbers wilde Wilders ‘temmen’ in Rutte I
Oud-premier Lubbers (1939-2018) wilde in het gedoogkabinet van VVD en CDA met de PVV, waarvoor hij als informateur het pad effende, Geert Wilders „temmen”. Hij doet dat uit de doeken in zijn memoires, die maandag postuum verschijnen.
De CDA-coryfee wilde zijn partijgenoot en vertrouweling Ernst Hirsch Ballin als minister van Justitie „bewaker van Wilders” maken. Hirsch Ballin zou een „vetorecht” krijgen „op uitlatingen van Wilders die staatsrechtelijk niet door de beugel kunnen”. VVD-leider en beoogd premier Mark Rutte vond dat wel een goed idee en Wilders zelf stemde ermee in, schrijft Lubbers.
Het plan mislukte echter, omdat Hirsch Ballin bij nader inzien bedankte voor de eer. Het gedoogkabinet Rutte I kwam er wel, zonder de beoogde waarborg, en Lubbers kon dat niet meer beletten omdat hij inmiddels als informateur was teruggetreden. De samenwerking met de PVV luidde vervolgens een rampjaar in, schrijft hij.
Wilders spreekt desgevraagd van een „onzinverhaal”. „Lubbers is knettergek geworden. Niemand snoerde en snoert mij de mond. Geen al-Qaida, geen rechter en zeker geen CDA’er.”
Lubbers overleed afgelopen februari op 78-jarige leeftijd. Hij leidde drie kabinetten, was de langstzittende premier uit de moderne Nederlandse politieke geschiedenis en kreeg na zijn overlijden lof van vriend en vijand. In zijn op schrift gestelde herinneringen, die vanaf maandag in de boekhandel liggen, doet hij een boekje open over de teleurstellingen die zijn loopbaan ook kende.
Zo trekt Lubbers het boetekleed aan over de mislukte machtsoverdracht aan zijn opvolger Elco Brinkman. Hij was „zeer deloyaal” tegen zijn kroonprins, geeft hij toe. „Kennelijk was ik over de rooie. Een keuze waarvan ik later denk: fout, fout, fout, Ruud.”
Lubbers zei vlak voor de verkiezingen waarin Brinkman voor het eerst de lijst trok dat hij niet op hem, maar op nummer drie Hirsch Ballin zou stemmen. Het jarenlang oppermachtige CDA leed vervolgens een rampzalige nederlaag en belandde in de oppositie.