Dat betoogde Bruno Roche van voedingsbedrijf Mars –maker van de bekende repen en van diervoeding– donderdag in de Oude Zaal van de Tweede Kamer tijdens een door de ChristenUnie georganiseerd congres over wederkerigheid in de economie.

Wetenschappers, politici en mensen uit het bedrijfsleven stonden hier stil bij de vraag hoe zo’n economie van wederkerigheid verankerd kan worden in beleid. Roche ontwikkelde een managementmodel om de notie van wederkerigheid een plek te geven in het bedrijfsbestuur. Volgens hem moeten bedrijven niet alleen streven naar het maximaliseren van financieel kapitaal (winst), maar ook naar de maximalisering van menselijk, natuurlijk en maatschappelijk kapitaal. Bedrijven die beseffen onderdeel te zijn van een ecosysteem waarin zij slechts een van de belanghebbenden zijn, zouden op termijn zelfs succesvoller zijn dan bedrijven die alleen oog hebben voor maximale winst.

Het jongste boek van Roche, ”Completing capitalism”, kreeg bij CU-Kamerlid Bruins „een vast plekje” op zijn nachtkastje. Tegelijk stelde CU-fractievoorzitter Segers zaterdag in de Volkskrant dat de ideeën van Roche hem inspireren en een grote rol hebben gespeeld tijdens de formatie. „De energietransitie die we afspraken, is een poging om op een zorgvuldige manier om te gaan met ons ecologische kapitaal. De plannen voor vaderschapsverlof zijn bedoeld om werknemers meer tijd te gunnen voor hun gezin. Dat is ons menselijk kapitaal.”

Roche stelde donderdag dat zijn visie op wederkerigheid in de economie gebaseerd is op de Bijbelse noties over de sabbat. „God gaf de Tien Geboden aan het volk van Israël toen Hij hen uitleidde uit de slavernij. Zo moeten wij bevrijd worden van onze slavernij aan geld.” Het is volgens Roche een misvatting dat werk alleen beloond wordt met geld. „Het moet beloond worden met rust. Niet voor niets hebben in het Hebreeuws de woorden sjabbat, sjalom en sjekel eenzelfde oorsprong.” Roche, van Joods-Franse komaf, stelde dat het veel te zeggen heeft dat God in Zijn geboden het „Gedenk de sabbatdag” stelt nog vóór het „Gij zult niet doden” of „Gij zult niet echtbreken.” „Voor de mens is het goed elke zevende dag te rusten, voor het land is het goed ieder zevende jaar te rusten. En om scheefgetrokken maatschappelijke verdeling van vermogen te herstellen, stelde God na elk 49e jaar het jubeljaar in.”

Roche ziet het als een opdracht voor de huidige generatie om zakendoen los te maken van rauw kapitalisme en „te transformeren tot een kracht vóór het gemeenschappelijk belang.” Dat de afgelopen vijftig jaar in de economie vooral financieel kapitaal centraal stond, was volgens hem een logisch gevolg van de toenmalige schaarste. „Maar geld is al lang niet meer schaars: het is er in overvloed. Wereldwijd worden er miljarden geïnvesteerd in beleggingen met een negatieve rente.” Volgens Roche moeten daarom nu nieuwe vormen van schaarste alle aandacht krijgen: waaronder de schaarste aan natuur.