Journalist Fahner is merkbaar geboeid door de begaafde intellectueel Bodar. Dat zwaarmoedige en ronduit depressieve perioden zijn bestaan donker kleuren zal niet algemeen bekend zijn. Bodar spreekt er openhartig over. Een lezenswaardig bundeltje is het resultaat. Verwacht geen diepgravende analyse over depressie, de inhoud van het boekje is eerder een geanimeerd gesprek tussen twee mensen rond het genoemde thema. Soms kabbelt het wel erg gemoedelijk voort, waaiert het breed uit en wenste je dat Fahner zich wat meer kweet van zijn journalistieke taak: kritisch doorvragen, prikkelen et cetera.

Openhartig

In vijf hoofdstukjes gunt Bodar de lezer een inkijkje in zijn ”droef gemoed”. Zinvolle en praktische vingerwijzingen volgen. Hoe weersta je de sluipmoordenaar depressie? Tweemaal duwde hij zijn prooi richting de nooduitgang van het leven. Eerst tijdens Bodars adolescentie. Hij ontkwam ternauwernood. De tweede crisis volgde jaren later. Inmiddels bezat hij een instrumentarium om het wenkende perspectief van de dood te lijf te gaan. Hij vertelt daar graag over, om zo medelijders en -strijders een helpende hand te bieden. Tegelijkertijd is schrijven en praten over de eigen melancholie –zoals hij zijn depressieve aard noemt– voor hem een vorm van zelftherapie. Een bekend en beproefd middel om er vat op te krijgen.

Een depressie heeft meer dan één oorzaak. Maar er is altijd een uitlokkende gebeurtenis. Bodar steekt die niet onder stoelen of banken. De tweede keer dat hij het geduchte zwarte gat werd ingezogen, voelde hij zich niet door God verlaten „maar zelfs zeer met Hem verbonden.” Die ervaring zal niet iedereen hebben. Het ergste en het gevaarlijkste van een heuse depressie is je verlaten te voelen van God en mensen. Waardeloos te zijn. Ieder tot last te wezen.

Tips

De twee depressies die Bodar doormaakte, waren naar zijn zeggen geen eilanden. Eerder rotspunten in een langdurige episode. Bodar lijdt bij tijden zwaar aan het leven. Aan het onvolmaakte bestaan. Hij duidt dat met Duitse woord ”sehnsucht”, waarvoor een Nederlands equivalent zich lastig vinden laat. Het is meer dan heimwee. Anders ook. Er klinkt iets in door van Augustinus. Van het hart dat onrustig is tot het rust vindt in God.

Welke handvatten reikt Bodar aan? Zorg dat je in evenwicht blijft. Ga niet over je grenzen heen. Houd orde en ritme. Heb een dagprogramma. Doe iets, juist als het spook van zinloosheid je van alle kanten begluurt. Accepteer wie je bent.

Levensgevaarlijk is agressie tegen jezelf. Dan is het hoog tijd om adequate hulp te zoeken. Ik beaam het belang van klankborden, mensen tegen wie je je uitspreekt. Al leent zeker niet iedereen zich daarvoor. Menigeen weet zich geen raad met een ”droef gemoed”. Wie ingepakt raakt door een depressie loopt het gevaar anderen te mijden en gemeden te worden. Een neerwaarts gerichte spiraal dreigt dan.

Bodar heeft niet alleen fysieke vrienden die hem nabij zijn. Ook papieren: poëzie en literatuur. Maar dan moet je je nog wel kunnen concentreren. Ook muziek kan wegleiden van gevaarlijk navelstaren. Jezelf kunnen relativeren misstaat geen mens, maar het kan gevaarlijke proporties aannemen in een depressie.

In kort bestek wordt er veel geboden dat het overdenken waard is. Het boek leest vlot en roept de nodige herkenning op voor wie niet vreemd is aan melancholie en chronisch somberen.

Boekgegevens

Droef gemoed. Nels Fahner in gesprek met Antoine Bodar over depressie, Nels Fahner; uitg. Meinema, Utrecht, 2018; ISBN 978 90 211 4495 5; 79 blz.; € 9,99.