Opinie

Irak

Twee dagen eerder dan aangekondigd hebben de Amerikanen in Irak de macht overgedragen aan de voorlopige regering in dat land. Daarmee wilden ze voorkomen dat de aanhangers van Saddam de datum van de geplande overdracht zouden aangrijpen om zo veel mogelijk aanslagen te plegen, waardoor de chaos in het land ten top zou stijgen.

29 June 2004 11:28Gewijzigd op 14 November 2020 01:22

Uiteraard is deze vervroeging geen garantie dat het de komende dagen in Irak rustig zal zijn. Wel geldt dat de psychologische oorlogvoering een niet te verwaarlozen onderdeel is van het krijgsbedrijf.

Een overdracht van de macht veronderstelt uiteraard dat je die macht bezit. Wat je niet hebt, kun je immers niet overdragen. En zeker in Irak is het de vraag wat de macht van de Amerikanen voorstelt.

Militair gezien hebben ze een fors machtsapparaat opgebouwd. Saddams leger werd in korte tijd vernietigd en ook nadien waren de Iraakse strijders geen partij voor de Amerikaanse troepen. Maar een louter militair overwicht is nog geen basis voor een adequate en duurzame gezagsuitoefening. Daarvoor is meer nodig.

Op z’n minst moet er sprake zijn van een basisloyaliteit tussen bestuurders en bestuurden. Een regering moet ook beschikken over een betrouwbaar ambtenarenapparaat en vooral over loyale ordehandhavers.

Een tweede vooronderstelling bij het begrip machtsoverdracht is dat er een instantie is waaraan je die macht kunt overdragen. Wat stelt de Iraakse interim-regering voor? Heeft Allawi, de nieuwe premier, voldoende gezag binnen zijn eigen kabinet?

Van groot belang is ook hoe hij door brede lagen van de bevolking wordt gezien. Beschouwt men hem als een marionet van de Amerikanen of als de grondlegger van een nieuwe periode in de Iraakse geschiedenis?

Onmiskenbaar zijn de komende maanden van fundamentele betekenis. Als de interim-regering erin slaagt een eigen Iraaks gezicht te tonen en de veiligheidssituatie te verbeteren, dan wordt haar positie sterker dan wanneer de chaos blijft voortduren.

Ook de economische ontwikkeling is van groot belang. Mensen die geen werk en daardoor geen inkomen hebben, zijn in elk land een bron van onvrede.

In de derde plaats is van belang of de Amerikanen werkelijk de macht willen overdragen. Zij blijven zich verantwoordelijk voelen voor de gang van zaken. De Amerikaanse troepen worden nog niet teruggetrokken. De grote meerderheid van de Irakezen ziet hen echter als de ongelovige bezetters van een moslimland, die zich bovendien op grote schaal misdragen hebben.

Daarbij is ook de vraag wat de komende verkiezingen zullen opleveren. Democratisering in de islamitische wereld leidt er gemakkelijk toe dat fundamentalistische stromingen aan de macht komen. Dat is al vaker gebleken.

De Amerikanen hebben echter geen oorlog tegen Saddam Hussein gevoerd om zijn antiwesterse maar vanouds tamelijk seculiere bewind te vervangen door een fundamentalistisch regime in de trant van het buurland Iran. Maar Washington kan ook de uitslag van een betrekkelijk eerlijk verkiezingsproces niet naast zich neerleggen. Dat is een groot dilemma.

Meer over
Commentaar

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer