Op Goede Vrijdag moet de mens zwijgen
In het maatschappelijk leven is de Goede Vrijdag nog steeds een twijfelachtige feestdag. Veel werknemers zijn niet vrij en de winkels zijn overdag gewoon open.
Maatschappelijk gezien is dat wel begrijpelijk. De boodschap van het lijden en sterven van Christus wordt nu eenmaal heel anders ervaren dan die van Zijn geboorte. En een kwetsbaar Kind wekt andere gevoelens bij mensen op dan de lijdende Man van smarten.
Lag vanouds in reformatorische kring in de Stille Week alle nadruk op de kerkdienst op de Goede Vrijdag, tegenwoordig worden in sommige kerkelijke gemeenten ook op de andere dagen van deze week bijeenkomsten belegd. Er kan verschil van mening zijn over de invulling van deze samenkomsten, maar het feit dat de aandacht voor de passietijd toeneemt, is per definitie positief.
Veel rituelen en tradities rond de christelijke feestdagen hebben in orthodox-protestantse kringen nooit echt geleefd. Dat had ongetwijfeld te maken met het willen waken voor rituelen, waarbij er wel veel vorm is, maar soms weinig inhoud. Dat wil echter zeker niet zeggen dat alle rituelen en gebruiken in deze bijzondere periode in het kerkelijk jaar, die vaak al een plaats hadden in de Vroege Kerk, niet goed zouden zijn. Meditatie en overdenking van het lijden van de Heere Jezus kunnen een mens in onze hectische tijd uittillen boven de drukte van alle dag. Het klassieke avondmaalsformulier zegt in dit verband dat we niet aan het uiterlijke moeten blijven hangen, maar onze harten opwaarts in de hemel moeten verheffen.
Goede Vrijdag mag wat dat betreft een dag van uiterste soberheid zijn. Een dag van inkeer, verootmoediging en stilte. Een dag waarop het lijdensevangelie wordt gelezen en herlezen. Een dag waarop dat wat geschreven staat, wordt overdacht.
Het is vooral een dag waarop de mens zwijgt. Omdat op deze zesde dag van de week, waarop God ooit de mens schiep, de Mens gekruisigd wordt. God geeft Hem over voor de zonde om zo een weg –de Weg– te banen voor verzoening tussen God en mens.
Goede Vrijdag is de dag dat een mens de hand op de mond legt. Een dag waarop discussies verstommen. Het is een dag waarop vroeger in de kerk het orgel zweeg. En de klokken bleven stil in de torens hangen totdat ze in de nacht naar Pasen hun klanken weer uitstrooiden over dorp en stad.
Natuurlijk zit het niet in het zwijgen van het orgel en de klokken. Maar is er nog iets in het maatschappelijk leven wat seculiere buren en burgers laat weten dat deze dag anders is dan alle andere dagen?
Op Goede Vrijdag gaat het ten diepste om het zwijgen van God, Die Zijn Zoon niet hoort, Die Zich van Hem afwendt. Het duister van de dood daalt over Golgotha. Maar het is tijdelijk. De Goede Vrijdag gaat over in de Stille Zaterdag. Alles lijkt verloren.
Maar in het oosten aarzelt reeds de nieuwe dag. Nog even en het zal Pasen zijn.