„Ik wil mijn zaligheid zélf verdienen”
„Ik geloof niet in dialoog. Traditionele religies zijn per definitie exclusief.” De Turkse moslim Rashied prikkelde donderdagavond de discussie tijdens een ontmoeting tussen christenen en moslims. Is de islam werkheilig? „Ik wil er trots op zijn dat ik mijn zaligheid zelf moet verdienen. Dan kan ik ook opeisen waar ik recht op heb.”
Vijf moslims zijn uitgenodigd om de Zomerschool Moslims en het Evangelie bij te wonen, die tot vrijdag wordt gehouden in Voorthuizen. De bijeenkomst is een initiatief van de stichtingen Evangelie en Moslims en Arabische Wereldzending. De moslims komen in gesprek met dertig cursisten, allen christen. De moslims zijn tussen de 20 en 30 jaar en vrijwel allemaal geboren in Nederland.
De moslims zijn overtuigd voorstanders van een Nederlandse islam. Mira (gehuwd): „Als je Turk bent, kun je de Turkse cultuur niet blijven aanhouden, je moet hier volwaardig Nederlander zijn.” Jesse, eveneens gehuwd (twee kinderen): „De oude generatie houdt zich wanhopig vast aan het land waarnaar men uiteindelijk weer hoopt terug te gaan, terwijl ze heel goed weten dat daar veel veranderd is. Ik voel me een Nederlandse moslim, die in Nederland geboren is. Mijn voorgangers hebben zich vastgeklampt aan de traditie van hun land, wij moeten nu de traditie ontwikkelen die de veiligheid biedt die wij willen. Iedereen praat over mijn identiteit en mijn hoofddoekje, maar niemand geeft mij kans om zelf over mijn identiteit te spreken.”
Ze wordt uitgedaagd door een van de deelnemers, met de vraag wat haar identiteit dan wel is. Jesse: „Ik heb bewust gekozen voor een praktiserend leven volgens de grenzen die Allah mij heeft aangegeven. De koran raadt vrouwen aan dat ze zich bedekken. Ik voel me hierdoor veiliger. Dat betekent een stuk identiteit voor mij. En ik word echt niet onderdrukt”, lacht ze. „Veel islamitische vrouwen kiezen bewust voor een hoofddoekje. Een moslim mag zelf bepalen of hij zich aan de regels van Allah houdt. Het gaat er vooral om dat je dicht bij Allah bent. Als ik mijn hoofddoek draag, is het een soort gebed voor mij aan Allah, een gebed dat innerlijke rust en vrede brengt.”
Mira, een vrouw die in Turkije geboren is: „Ik moest in Turkije een hoofddoekje dragen van mijn vader, dus klaar, je groeit op met hoofddoekje. Maar op een gegeven moment wil je ook weten waarom dat moet. Dan besef je dat het is ter bescherming van de vrouw. Het hoofddoekje hoort dan zó bij je, dat je zonder hoofddoekje het gevoel krijgt naakt te zijn.”
Ze laakt de dubbele moraal bij Nederlanders. „Er is veel verzet tegen het hoofddoekje, maar ik hoor weinig over misbruik van de seksualiteit van de vrouw. Kijk maar eens naar de coverpagina’s van veel bladen. Hoe sexiër, hoe mooier.”
Heb je een relatie met God?, vraagt een cursist. „Ja”, zegt Jesse. „Je kunt dat een soort meditatie noemen. We hebben thuis sinds vijf jaar de gewoonte om iedere dag een vers van de koran te behandelen. En soms wordt een vers behandeld dat antwoord geeft op de problemen van die dag. Dat zijn de kleine dingen waarvoor je Allah dankbaar bent.”
Is God een vader, een redder die je verlost van de zonden? Mira: „God is voor mij een persoon op wie ik altijd kan terugvallen. In moeilijke situaties geeft mij dat houvast, maar ook op blijde momenten dank ik God dat hij mij bepaalde zegeningen geeft. Als er iets ergs gebeurt, weet je dat God de dader straft.”
Herman, Mira’s man: „Voor mij is God de Barmhartige. Het beeld wordt vaak geschetst dat moslims een boze God proberen tevreden te stellen. Allah is de barmhartige God, maar wij hebben hem tot een toornige God gemaakt. Met de komst van de islam is de barmhartigheid van God groter geworden dan zijn toorn.”
Is islam een vorm van werkheiligheid? Rashied, van Turkse afkomst: „Ik wil er trots op zijn dat ík het moet doen, ík moet mijn zaligheid verdienen. Dan kan ik ook opeisen waarop ik recht heb.”
Mira: „Je houdt van al je kinderen, maar er is ook verschil, onder meer omdat het ene kind meer kwaad doet dan de ander. Maar de basisliefde is er altijd. God houdt van ieder mens op dezelfde manier, maar de mens doet dingen waardoor hij zelf beter of slechter wordt.
Rashied: „In de loop van de geschiedenis heeft God zich op een bepaalde wijze geopenbaard. Dat gebeurde al in het Oude Testament. Dat is toch ook een legale bron voor christenen? Ik vind het jammer dat christenen God tot liefde maken, en de rest dan? Je doet God tekort, hij is veel meer dan liefde. In het Oude Testament is hij genadig, maar soms ook genadeloos.”
Herman, Mira’s man: „Mensen zijn gewoon goed. Met de vrije beschikking die we van God hebben meegekregen, kunnen wij goede dingen doen, maar we kunnen er ook een potje van maken. Het is allemaal dus niet zo eenzijdig als voorgesteld wordt. Als wij er een potje van maken, worden wij dan toch evengoed gered? Dat kan tot gemakzucht leiden.”
Rashied, radicaal: „Als je God tot liefde maakt, dan schaf je hemel, hel en religie af. Dan verwordt religie tot levensbeschouwing. Dan heb je geen God die jou richting en kaders geeft en jou helpt, bijstaat en troost. Dat zie ik gebeuren bij christenen: die hebben vaak niet meer dan wat levensbeschouwing. Maar, dat gevaar bedreigt ook veel moslims. Dat gebeurt wanneer je de levensstijl die overeenstemt met de islam, afschaft. Daar doe je Allah groot verdriet mee.”
