Tot dusver verzamelde secretaris-generaal De Hoop Scheffer bij lidstaten vooral mooie beloftes. ’Misschien’ en ’binnenkort’ zouden ze meehelpen in Afghanistan. En over steun aan Irak wilden ze best meedenken.

Maar langer uitstel kan niet meer. Een NAVO-top in Istanbul moet duidelijkheid verschaffen. Staats- en regeringsleiders van NAVO-landen, onder wie de Amerikaanse president Bush, komen maandag bijeen om knopen door te hakken.

Als het opnieuw stil blijft na een verzoek van De Hoop Scheffer om troepen voor Afghanistan, zou dat een flinke tegenvaller voor hem zijn. Rebellen in Afghanistan kunnen doorgaan met moorden; de NAVO verliest zijn geloofwaardigheid.

Maar zover komt het niet, verwacht de Nederlandse oud-minister. Hij zegt signalen te hebben dat meerdere landen troepen sturen. Welke wil hij niet zeggen. Maar bekend is dat Nederland ’vrijwel zeker’ extra mensen stuurt, evenals Spanje, België en Italië.

De NAVO had de Afghaanse president Karzaï beloofd uit te breiden. Nu bewaakt het bondgenootschap alleen de Afghaanse hoofdstad Kabul, nadat de Amerikanen er het Talibanregime hadden verdreven. Om te beginnen zou de NAVO in het noorden vijf provinciale reconstructieteams (PRT’s) opzetten.

Later is dan het westen aan de beurt. NAVO-soldaten moeten er vooral de rebbelerende krijgsheren weghouden bij de eerste Afghaanse verkiezingen in september.

„Eerst Afghanistan, dan eventueel Irak”, zei De Hoop Scheffer, toen hij 5 januari het NAVO-hoofdkwartier in Brussel binnenstapte als nieuwe secretaris-generaal. Inmiddels is het zover. De pasbenoemde Iraakse regering heeft de NAVO gevraagd om het leger te trainen en op te leiden. Dat is politiek het spannendst: drie jaar geleden verzetten vooral Frankrijk en Duitsland zich tegen de Amerikaanse inval in Irak. Maar voor hen is training van het leger waarschijnlijk wel aanvaardbaar, verwachten ingewijden. Achter de schermen zou daar al vrijwel overeenstemming over zijn.

Maar veel meer zit er voorlopig niet in. Het verzet van de grote landen maakt het praktisch onmogelijk dat de NAVO een groot gebied in Irak gaat bewaken, zoals de VS dat nu doen. Ook al zitten zestien middelgrote en kleine NAVO-landen reeds in Irak, onder leiding van de Amerikanen en Britten.

Voor De Hoop Scheffer zijn er ook enkele minder spannende agendapunten weggelegd. Het militaire bondgenootschap wil bijvoorbeeld de banden aanhalen met bestaande partners. NAVO-landen willen samen gaan oefenen met Noord-Afrikaanse landen zoals Tunesië en Israël. En president Koetsjma van het strategische land Oekraïne mag dinsdag in Istanbul langskomen voor een vergadering.

Het militaire bondgenootschap wil ook enkele vriendschapsbanden aanknopen. Het oog is gevallen op landen in de Golfregio, zoals Bahrein en Oman. Het Istanbul Initiatief, zo moet de ’liefdesverklaring’ gaan heten. Idee is dat een goede relatie met deze landen wellicht ooit van pas komt als in die regio problemen opduiken. De NAVO zou er dan bijvoorbeeld bases kunnen gebruiken.

Een besluit over verdere uitbreiding van de NAVO is niet te verwachten, aldus bronnen in Brussel. In de wachtkamer staan Macedonië, Kroatië en Albanië. Deze landen willen graag aansluiten, maar ze moeten hun legers eerst verder verbeteren. Het bondgenootschap groeide in april al met zeven Oost-Europese landen tot 26 lidstaten.