Doorbreken van taboe op euthanasie bij psychische patiënten is ongewenst
Een duel met mezelf / Diep, grijs en somber / Geen grip, noch balans / Niet willen en toch doen
Bovenstaande uiterst trieste woorden stonden op de rouwkaart van Aurelia Brouwers, een jonge vrouw van 29 jaar uit Deventer. Zij was psychiatrisch patiënt en leed aan een zware borderlinestoornis. Ze deed aan zelfbeschadiging, hoorde stemmen, kampte met psychoses en was depressief. Twintig keer deed ze een zelfmoordpoging, maar deze pogingen mislukten. Afgelopen oudejaarsdag kreeg Brouwers na een lang traject toestemming voor euthanasie. Onlangs werd die uitgevoerd door de Levenseindekliniek.
Over haar lijden was Brouwers heel open. Via een eigen vlog, Twitter en interviews in de media (onder meer RTL Nieuws, de regionale krant de Stentor en het Nederlands Dagblad) gaf zij een inkijkje in haar zeer moeilijke leven. Wie daar kennis van neemt, moet wel van zwaar metaal zijn om niet onder de indruk te raken. Wat kan een mens lijden onder psychische klachten.
Een oproep aan haar om te kiezen voor het leven, zoals ruim 12.000 mensen wereldwijd deden via een petitie, veranderde haar standpunt niet. De ongetwijfeld goedbedoelde woorden in het verzoek hadden onvoldoende effect, omdat deze jonge vrouw na vijftien jaar zwaar tobben geen enkel perspectief meer zag. In het interview met het Nederlands Dagblad zegt Brouwers dat zij niet kiest voor de dood, maar voor een einde aan het lijden. Zij heeft veertien jaar lang van alles geprobeerd, zonder resultaat.
Ze geeft in dit interview aan steun te hebben aan het geloof. „In de Bijbel staat: God is liefde. Als we allemaal uit die liefde leven en ons niet verheffen boven anderen, hoe mooi zou dat zijn?” Dat zijn ware woorden. Maar toch mag op grond van Gods Woord de oplossing voor zwaar psychisch lijden niet euthanasie zijn. Van dat uitgangspunt mag ondanks veel begrip voor de moeilijke situatie niet worden afgeweken. Het is de Heere in Wiens hand het leven is.
Het leed dat mensen met psychiatrische klachten moeten meemaken, wordt weleens onderschat. Lichamelijke klachten zijn vaak beter zichtbaar en we kunnen ons daar meer bij voorstellen. Maar psychisch lijden is eigenlijk niet te bevatten.
Christenen belijden terecht dat alle leed een gevolg is van de zondeval. Voor wie gezond is en weinig problemen in zijn of haar omgeving ervaart, valt dit vaak gemakkelijker te onderschrijven dan voor degenen die er zelf of via familie of vrienden mee worden geconfronteerd.
Wat de euthanasie rond Brouwers extra ernstig maakt, is dat zij met haar daad het taboe op actieve levensbeëindiging bij psychiatrische patiënten wil doorbreken. Zij wil dat daar meer mogelijkheden voor komen. Hiervoor wordt zelfs een speciale stichting opgericht.
Dat de Levenseindekliniek een dergelijk streven omarmt, kan worden verwacht. Maar opvallend is dat ook media als RTL Nieuws en de Stentor meewerken aan het doorbreken van het taboe. Zonder veel nuance brengen zij de boodschap dat het belangrijk is dat er meer mogelijkheden komen voor de euthanasiewens van psychiatrische patiënten.
Dat is ongewenst. Bezinning op dit thema is belangrijk. Verschillende psychiaters en instellingen geven terecht aan dat er veel meer aandacht moet komen voor bijvoorbeeld palliatieve zorg voor mensen met zware psychische klachten. Op dat vlak schiet Nederland volgens psychiater Frank Koerselman in de Stentor schromelijk tekort.
Voor de zware psychische nood van mensen zijn geen eenvoudige oplossingen aan te reiken. Een betere aanpak vergt veel meer aandacht. Jammer genoeg beweegt de publieke opinie zich momenteel steeds meer de kant op dat euthanasie in dergelijke situaties mogelijk moet zijn. Een krachtige tegenbeweging is nodig. Bij het op gang brengen hiervan hebben christenen die belijden dat God het leven geeft en weer neemt een grote verantwoordelijkheid.
De auteur is adjunct-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad.