Kerk & religie

Oranjekerk in de Amsterdamse Pijp kent rijk verleden

De Oranjekerk in de Amsterdamse wijk de Pijp, rondom de Albert Cuypmarkt, torent hoog boven de buurt uit. Het wel en wee van mensen in en om de kerk komt voorbij in columns van een oud-scriba.

Klaas van der Zwaag
31 January 2018 14:37Gewijzigd op 16 November 2020 12:32
Geertina Hendriksen (links) en ds. Jantine Heuvelink laten een foto uit het boek van Kreijns over de Oranjekerk zien, genomen vanuit de toren en met uitzicht op het Sarphatipark.  beeld RD
Geertina Hendriksen (links) en ds. Jantine Heuvelink laten een foto uit het boek van Kreijns over de Oranjekerk zien, genomen vanuit de toren en met uitzicht op het Sarphatipark. beeld RD

Het boek ”Jip in en om de Pijp” (Nabij Producties, Barneveld) van Jip Kreijns werd zondag na de dienst in de Oranjekerk gepresenteerd. Het bevat een bundeling van columns die Kreijns schreef voor het kerkblad van de Oranjekerk, waarvan hij van 1994 tot 2014 scriba was. De schrijver maakte de presentatie niet meer mee; hij overleed vorig jaar.

De teksten in het boek vertellen het verhaal van de mensen in Amsterdam-Zuid, en de Pijp in het bijzonder. Met altijd de Oranjekerk als terugkerend thema. Het bedehuis werd op 11 september 1903 in gebruik genomen. Daarbij werden de sleutels overgedragen aan de voorzitter van de kerkenraad, de bekende theoloog dr. Ph. J. Hoedemaker. De kerk was zelfs de standplaats van de eerste gereformeerdebonder in Amsterdam: ds. J. H. F. Remme, van 1921 tot 1950 verbonden aan de gemeente. Maar ook confessionele predikanten dienden de Oranjekerk gelijktijdig, zoals dr. P. J. Kromsigt (1909-1934) en dr. M. J. A. de Vrijer (1923-1929).

In 1950 werd ds. H. Jonker predikant van de Oranjekerk, bevestigd door prof. dr. J. Severijn. Toen ds. Jonker in 1958 benoemd werd tot kerkelijk hoogleraar te Utrecht, volgde ds. H. van der Linden hem op. Daarna verbond ds. C. Graafland zich in 1968 aan de Oranjekerk, totdat ook hij –in 1972– kerkelijk hoogleraar werd in Utrecht. In 1983 vormden hervormden en gereformeerden in de Oranjekerk één gezamenlijke gemeente.

Expositie

Gelijktijdig met de presentatie van het boek werd in de Oranjekerk een foto-expositie geopend. Christian Sandoval en Sandra Haverman maakten beelden bij de verhalen van schrijver Jip Kreijns.

De kerk veranderde flink in de periode waarin Kreijns zijn columns schreef. Zo onderging het interieur bij de verbouwing in 1999 een gedaanteverandering. Het fameuze Van Damorgel werd daarbij verwijderd en vervangen door een piano.

Tijdens evangelisatiediensten na de Tweede Wereldoorlog trok de Oranjekerk soms wel 2000 bezoekers onder ds. J. J. Buskes. Bij de herinrichting in 1999 is het aantal zitplaatsen teruggebracht tot 200. Gemiddeld komen er zo’n honderd mensen af op de zondagse eredienst, zegt de huidige predikant, ds. Jantine Heuvelink. „Terwijl mensen elders in het land er soms voor kiezen om niet naar de kerk te gaan, kiest een kerkganger in Amsterdam er bewust voor om wel te gaan.”

Samen met gemeentelid Geertina Hendriksen laat ze enthousiast het gebouw zien, inclusief het nog in te richten kapelletje voor ”stiltemomenten”.

Sinds het samengaan van hervormden en gereformeerden is de Oranjekerk het enige bedehuis in de Pijp dat nog in gebruik is. In heel Amsterdam-Zuid zijn er nog twee gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland. Ds. Heuvelink heeft gemengde gevoelens over de toekomst van de Oranjekerk. De gemeente vergrijst. „Toch komen er altijd weer mensen bij, zodat we gelukkig stabiel blijven.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer