In januari 2012 kwam Willem Holleeder (Amsterdam, 29 mei 1958) vrij, na zes jaar gevangenschap - de nettostraf van de negen jaar die hij in het vorige megaproces (Kolbak geheten) kreeg opgelegd. Holleeder werd daarin veroordeeld voor een serie afpersingen, waaronder die van vastgoedmagnaat Willem Endstra.

In dat ‘proces van de eeuw’ stond Holleeder voor het eerst in jaren weer in de schijnwerpers. Opnieuw als grote boef, maar dat stond een groeiende populariteit niet in de weg.

Na zijn vrijlating schurkten velen gretig tegen hem aan. Talloze mensen gingen met hem op de foto, hij nam een lied op met Lange Frans, hij kreeg een column in weekblad Revu en verscheen op de nationale televisie in College Tour.

Dat Holleeder in die gloriedagen al werd gekoppeld aan een reeks onderwereldmoorden, leek lang niet iedereen te deren. De ‘topcrimineel’ werd ‘knuffelcrimineel’, een BN’er.

Justitie puzzelde intussen in stilte een volgende, finaal ogende strafzaak in elkaar. Of er nog iets te knuffelen overblijft, staat ernstig te bezien.

In 1983 vestigde Holleeder zijn criminele reputatie met de ontvoering van bierbrouwer Heineken en diens chauffeur. Een van zijn handlangers was Cor van Hout, de partner van zijn zus Sonja.

Na het uitzitten van zijn straf voor de Heinekenontvoering, heeft Holleeder naar eigen zeggen geprobeerd een bestaan buiten de misdaad op te bouwen. De vriendschap met Van Hout liep spaak. Van Hout, ooit zijn ‘bloedgabber’, werd in 2003 geliquideerd. Zijn naam staat nu als een van de slachtoffers op de loodzware aanklacht tegen ‘de Neus’.

Holleeder papte in de jaren negentig aan met miljonair Endstra. Crimineel John Mieremet noemde in een vaak aangehaald interview Endstra de ‘bankier van de onderwereld’ en Holleeder zijn loopjongen. Endstra werd in mei 2004 doodgeschoten, Mieremet begin november 2005 in Thailand. Volgens justitie zit Holleeder achter beide moorden.

Afgemeten aan de huidige verdenkingen, lijkt de poging tot het leiden van een niet-crimineel leven dramatisch mislukt.

In plaats daarvan is Holleeder uitgegroeid tot de ultieme exponent van de Hollandse misdaad, de zogeheten Hollandse netwerken. En ook misschien een van de laatste. De generatie-Holleeder is opgevolgd door een nieuwe, jonge garde, die zich laat kenmerken door een multiculturele achtergrond en grof, dodelijk geweld.