Een rustig grazende kudde, bordercollies die onvermoeibaar de groep schapen bij elkaar houden en onder de boom een herder die het geheel tevreden overziet. Mensen hebben vaak een romantisch beeld van een schaapherder. Maar in werkelijkheid is het een vak waar veel meer bij komt kijken. De moderne schaapherder runt een bedrijf op het gebied van landschapsbeheer, geeft workshops aan klassen schoolkinderen en verzorgt excursies. Ester Floor uit Leusden is een voorbeeld van zo’n herder. Ze runt samen met haar man het bedrijf Floor Landschapsbeheer. Het duo heeft een eigen kudde van 250 schapen. De dieren begrazen op de Utrechtse Heuvelrug een aantal natuurgebieden, golfterreinen en landgoederen.

Maar enkele weken geleden kregen ze onverwachts te horen dat hun grootste opdrachtgever ermee stopt. Daardoor missen de herders acht maanden werk, de belangrijkste periode van april tot en met december, waarin begrazing mogelijk is. De redenen zijn vaag. Ester Floor: „We kregen te horen dat het qua planning lastig werd en dat de kwaliteit van de natuur achteruitging. Maar de kwaliteit van de natuur kan helemaal niet achteruitgaan door schapen. Ik denk dat het voor hen eerder te maken heeft met een verschil in aanpak en budget. Ze hebben waarschijnlijk een alternatief gevonden.”

Streekkudde

Omdat het budget van natuurorganisaties als Staatsbosbeheer en gemeenten al lang verdeeld is voor dit jaar, is het voor de schaapherders lastig om snel een nieuwe opdrachtgever te vinden. „Plekken waar begrazing mogelijk is, zijn er in de omgeving genoeg, maar de beheerder moet er wel budget voor hebben.” Ze zijn dringend op zoek naar nieuwe begrazingsplekken. „Desnoods doen we het tegen een lager tarief, als die schapen maar naar buiten kunnen. Dan hebben wij ook de tijd om verder te zoeken naar nieuwe plekken.”

Voor een schaapherder zijn de wintermaanden al lastig door te komen. Alleen van de workshops, excursies en voorlichting leven is lastig. „Daar kun je een kudde niet van in leven houden. Bovendien zijn de tarieven voor begrazing heel laag, dus je moet als schaapherder een combinatie van verschillende dingen doen om het financieel rendabel te maken.” Daarnaast vindt Floor het belangrijk dat de schapen zo veel mogelijk bij elkaar blijven. „We hebben een streekkudde. Deze kudde hebben we zorgvuldig opgebouwd en we hebben een band met onze dieren. Een aantal mensen uit de buurt heeft een schaap of een lammetje geadopteerd en die een eigen naam gegeven.”

Wat gebeurt er met de schapen als het niet lukt om op tijd een nieuwe plek te vinden? „Dan zit er eerlijk gezegd niet veel anders op dan de slacht, zo realistisch moet je zijn. Als we onze dieren nu te koop zetten, eindigen ze in de handel en dan gaan ze naar de slacht. Er zijn schaapherders die een aantal schapen weg moesten doen. Niet omdat ze dat zo graag wilden, maar omdat ze niet anders konden. Er is geen herder die zegt: Ik ga even lekker met mijn schapen naar de slacht.”

Bewuste keuze

Floor zou graag een nieuwe plek vinden met begrazingsterreinen en een bijbehorende schaapskooi. Ook omdat ze het contact met het publiek belangrijk vindt. „Mijn man en ik hebben een paar jaar geleden bewust voor dit beroep gekozen. We vinden het heerlijk om de hele dag buiten te zijn. En onderweg praten we veel met mensen. Er is geen dag dat we alleen op de hei of in het bos lopen. Wandelaars die de kudde tegenkomen, vinden het leuk om een foto te maken en vragen te stellen. Soms praten we zo veel dat we denken: nu willen we even rust om ons te concentreren op de kudde.”

Hoe de toekomst er ook uit mag zien, stoppen is voorlopig geen optie. „Je zegt niet van de ene op de andere dag: Ik stop ermee. Als je eenmaal schaapherder bent, is het zo’n leuk beroep dat je het wilt blijven doen. Ik hoop dan ook dat we snel een geschikte opdrachtgever vinden.”