Dat blijkt uit de Jeugdtrends 2018 die onlangs werden gepresenteerd door een samenwerkingsverband van christelijke jeugdwerkorganisaties (NGK Jeugdwerk, Jong Protestant (JOP), Praktijkcentrum, MissieNederland, Welzijnskwartier Katwijk, Christelijk Gereformeerd Jeugdwerk Organisatie (CGJO), Huis van Belle, Landelijk Contact Jeugdwerk (LCJ), LEF Navigators en Youth for Christ). Voor het vijfde jaar op rij schetsen ze hiermee „een beeld van een leefwereld in ontwikkeling van (christelijke) jongeren.”

1. ”Ergens-” of ”Overal-jeugd”

De eerste trend onder jongeren is dat zij op te delen zijn in ”ergens-jeugd” of ”overal-jeugd”, een term van de Britse journalist David Goodhart. Ergens-jeugd hecht aan behoud van zijn omgeving, terwijl overal-jeugd gericht is op mogelijkheden buiten de eigen omgeving.

2. Scheidslijn

Door bovengenoemd onderscheid vinden jongeren het lastig om elkaar te begrijpen. Ergens-jeugd wil rekening houden met de omgeving, overal-jeugd wil dat de omgeving rekening houdt met hen. De verschillen komen naar voren in discussies over vluchtelingen, gender en Zwarte Piet.

3. Schijnauthenticiteit

Je mag je kwetsbaar opstellen, eerlijk zijn over jezelf, maar tegelijkertijd wordt deze authenticiteit volledig georganiseerd, oftewel: gescript. Jongeren ervaren hierdoor sociale druk om mee te doen in een werkelijkheid die je zelf moet creëren. Een deel van de jeugd kiest er bewust voor om niet (altijd) mee te doen.

4. Prestatiedruk

Zelfs momenten van ontspanning zijn onder jongeren niet meer vrij van druk. Ze moeten eruit halen wat erin zit. Ontspanning moet een belevenis zijn, die gedeeld wordt met de vrienden en familie. Bovendien moet er ook gereageerd worden op andermans belevenissen. Daar komen de verwachtingen van ouders en school nog eens bovenop.

5. Inclusief

Jongeren ervaren nauwelijks een generatiekloof. Ze netwerken graag en gelijkgezindheid is voor hen belangrijker dan leeftijd. Ze staan open voor het delen van levenservaring. Wederkerigheid is daarbij van belang. Uit Engelse en Amerikaanse onderzoeken blijkt dat ze ook in de kerk behoefte hebben aan inclusiviteit. Niet meer een aparte ”jeugdwerkbubbel”, maar meer samen doen. Groepsvorming zou wat hen betreft eerder moeten plaatsvinden rond „interesse, passie en geloof.”

Handvatten voor kerken

Op basis van de jeugdtrends reiken de organisaties verschillende handvatten voor kerken:

Zoek de samenwerking met kerken in de buurt, laat jongeren elkaar ontmoeten, wees je hierbij bewust van het mentaliteitsverschil tussen ergens- en overal-jeugd. Stel open vragen, zoek naar gemeenschappelijke interesses en verlangens en werk samen aan een doel of project.

De kerk is van ergens (Jeremia 29:7) en van overal (Zacharia 9:10). Zoek vanuit de Bijbel naar beelden om je eigen mentaliteit en die van je jongeren uit te dagen en dit concreet te maken. Wat betekent dit voor jouw denkwijze en gedrag?

Geef ruimte aan de persoonlijkheid van jongeren, maar zet de selfie-stand van je telefoon ook eens uit en kijk echt naar de ander. Om de ander lief te hebben als jezelf, moet je hem of haar wel écht zien.

Leer jongeren om zich op een gezonde manier te profileren en ook om authentiek te zijn als er geen camera in de buurt is. Geef zelf het voorbeeld door toppunten uit je jeugdwerk niet automatisch te delen.

Wees een rolmodel in het ploeteren of zoek naar zulke mensen om hen heen.

Geef niet alleen einddoelen, maar laat ook tussenstapjes zien en vertel dat struikelen erbij hoort.

Nodig jongeren eens uit om te vertellen hoe zij omgaan met druk, hoe ze keuzes maken en zoeken naar zingeving.

Denk in het jeugdwerk vanuit levensfases en niet uitsluitend vanuit leeftijdsgroepen, neem vaardigheden, talenten en interessegebieden serieus en geef jongeren de verantwoordelijkheid die ze aankunnen.