Helaas voor hen die zich maandag inderdaad neerslachtig voelden: blauwe maandag is een schitterend voorbeeld van pseudowetenschap. In 2005 bedacht een Britse psycholoog een formule waarin hij zes ingrediënten verstopte: het weer, de schuldenlast, het aantal dagen na het kerstfeest, het niet-nakomen van goede voornemens, het niveau van motivatie en de drang om actie te ondernemen. De gedachte erachter is dat er een bepaalde dag zou zijn waarop de warme gevoelens van het kerstfeest weggeëbd zijn, de meeste goede voornemens verbroken zijn en het nieuwe salaris nog niet binnen is terwijl de rekeningen alweer op de mat liggen. Die dag valt dan op de tweede of derde maandag in januari.

Je hoeft geen wiskundige te zijn om direct te doorzien hoe onzinnig deze formule is. De Britse krant The Guardian ontmaskerde al in 2009 dat dit een goedkope publiciteitsstunt was van een reisbureau dat graag in deze tijd van het jaar zijn vakantietrips onder de aandacht brengt. Blue Monday heeft intussen zelfs een commercieel tintje gekregen met vrolijke tips om de winterdip te boven te komen.

Afgezien van die onzinnige formule is er ook helemaal geen bewijs dat er op deze maandag of zelfs maar in de maand januari meer mensen met depressieve gevoelens kampen of bij de psychiater aankloppen. Dat kán veranderen als maar genoeg mensen om je heen, al of niet via sociale media, blijven roepen dat het wel degelijk Blue Monday is. Zo werkt de menselijke geest namelijk wel: positieve boodschappen leiden vaker tot een goed gevoel, terwijl negatieve signalen juist het omgekeerde kunnen oproepen. Het is ook bekend van sociale media dat gebruikers zulke gevoelens aan elkaar kunnen overdragen.

Waar je in elk geval neerslachtig van zou kunnen worden, is dat mensen op deze manier met wetenschap omgaan. Eerst een verschijnsel verzinnen dat nergens op gebaseerd is, dan een formule eraan koppelen om er een wetenschappelijk tintje aan te geven en daar ten slotte ook nog commercieel gewin aan verbinden – dat geeft geen pas. Want degene die werkelijk depressief is en zich tot last van anderen voelt, raakt door Blue Monday nog dieper in de put. Blauwe maandag is eigenlijk een belediging voor hen: alsof het weer en hun bankrekening de schuld zijn van hun aandoening. Juist zij lopen het risico door zulke commerciële tips in de schulden te raken. Laat Blue Monday slechts een blauwe maandag beschoren zijn.