Godsdienstsocioloog Visser is directeur van ForumC, platform voor geloof en wetenschap. Zaterdag hield hij in Rotterdam de hoofdlezing op de tiende verdiepingsconferentie voor jongvolwassenen, belegd door een stuurgroep van de Hervormde Mannen- en Vrouwenbond. De bijeenkomst trok zo’n vijftig belangstellenden.

Wat is vrijheid en wat is christelijke vrijheid en wat zijn de gevolgen? Daarover sprak Visser. Het idee dat geloof je onvrij maakt, klinkt luid in onze cultuur, constateerde hij. Hij verwees hierbij naar het recente opinieartikel van Franca Treur, auteur van onder meer het boek ”Dorsvloer vol confetti”, in het Reformatorisch Dagblad.

Christenen moeten niet piepen over vrijheid, aldus Visser. In een boek van zijn hand vergelijkt hij seculieren weliswaar met bokito’s (verwijzend naar de gorilla in Diergaarde Blijdorp – een aap die over mensen heenwalst, red.), maar christenen met calimero’s (het klagerige tekenfilmkuikentje met een halve eierdop op z’n kop, red.).

Grenzen

Volgens de godsdienstsocioloog wordt vrijheid vandaag erg individueel ingevuld. „Zo van: Ik doe wat ik zelf wil en bepaal zelf wat goed is. Dat is de sfeer waarin we leven. Vrijheid geeft heel veel ruimte. Mensen mogen uit vrijheid zelfs het slechte kiezen. Maar vrijheid heeft zijn grenzen.”

De Bijbel spreekt heel radicaal over vrijheid, stelde Visser. Hij verwees naar de aanhef van de Tien Geboden. „Het is God Die bevrijdt. Hij presenteert Zich als dé Bevrijder. We verliezen dat vaak uit het oog. Vrijheid wordt gestempeld door de relatie tussen God en mens.”

Wyneke uit Rotterdam, een van de bezoeksters, heeft een tijd in Brazilië gewoond en gewerkt. Ze gaf aan de zondagsrust nu heel waardevol te vinden.

Geloofsgemeenschap

Christelijke vrijheid is een vrijheid waarin volgens Visser niets hoeft. Het christelijk geloof is voor hem de bevrijding van bijvoorbeeld groepsdruk. „Als christenen moeten we ruimte bieden aan andersdenkenden. Dat betekent dat we in bijvoorbeeld Staphorst niet moeten vasthouden aan het ambtsgebed voorafgaand aan de vergadering van de gemeenteraad als andersdenkenden zich daaraan storen.”

In een workshop stelde Visser dat we in Nederland te weinig beseffen hoe belangrijk de geloofsgemeenschap is. „De geloofsgemeenschap is bij uitstek de plek waar genade zichtbaar wordt.”

Christelijke visies en principes worden in de politiek niet altijd gewaardeerd en nog liever van tafel geveegd, omdat ze beperkend zouden zijn voor het grote vrijheidsideaal van vele Nederlanders, betoogde mr. Don Ceder, advocaat en lijsttrekker van de ChristenUnie in Amsterdam, in zijn workshop. Het CDA is voor hem geen christelijke partij meer, omdat voor deze partij de Bijbel niet meer dan een van de vele inspiratiebronnen is.

Gedetineerden

Ds. J. R. J. van Gelderop is sinds twee jaar geestelijk verzorger in de penitentiaire inrichting Norgerhaven te Veenhuizen. Hij doet zijn werk naast een vrijzinnig predikant en een imam. De gevangenis is voor een deel verhuurd aan Noorwegen. Het complex telt 240 gedetineerden, van wie 20 procent Noren en 80 procent Oost-Europeanen.

De stuurgroep Verdiepingsconferenties had de gevangenis aangeduid als plaats waar mensen niet vrij zijn. Ds. Van Gelderop draaide dat om: Vrij zijn in gevangenschap, kan dat? „Als je bent vrijgemaakt in de relatie met God, kan dat”, was zijn stelling. „Een christen staat in de vrijheid van de kinderen van God.”

Volgens de predikant zijn wij in beperkte mate vrij. Van gedetineerden geldt dat ze nóg beperkter vrij zijn, zei hij: een gedetineerde wordt voor een tijd apart gezet. Hij valt uit zijn relaties en heeft te maken met schuldgevoelens en schaamte. Ds. Gelderop zei geleerd te hebben iedere gedetineerde met waardigheid en respect te benaderen.

Emeritus predikant ds. P. H. van Trigt besprak in zijn workshop het boekje van Luther over de vrijheid van een christen. Toen Luther vrij man werd door de betekenis van Romeinen 1:16 en 17 te ontdekken, wist hij zeker: er is niemand zo vrij als een christen. Een christen is vrij van schuld en straf.

Lees ook:

Relatietherapie voor seculier en christen (rd.nl, 22-12-2016)

Debat over ‘seculiere bokito’s en christelijke calimero’s’ in ND-Forumcafé (rd.nl, 23-11-2016)