Over Gods verkiezing moet loyaal en royaal gepreekt en gesproken worden. Dat hebben we in onze gemeenten in de voorbije jaren misschien wat minder gedaan. Dat zal ermee te maken hebben dat wij weg wilden komen/blijven van een preken en geloven waarin de verkiezing alles ging overheersen en een blokkade ging opwerpen voor een komen tot het heil in Christus. We hebben meer nadruk gelegd op het verbond.

Maar de Bijbelse God is de verkiezende God, Die soeverein en vrij is en genadig en heilzaam ingrijpt. Hij is de God Die als „de koopman in oud roest”, aldus Gerrit Achterberg, „er nog wat in ziet” en „er wat van gaat maken”, als iedereen zegt: „Doe maar weg.” Hij is de God Die weet welke mensen Hij hebben wil en ze ook krijgt, tot mij (ongeschikt en afkerig als ik was) toe. Met zo’n God hoef je niet bij voorbaat de moed te verliezen voor de Evangelieverkondiging. Binnen en buiten de kerk mag je de enige Naam die tot zaligheid gegeven is uitzeggen. Want het is zoals Lukas in Handelingen 13:48 met betrekking tot Antiochië blijmoedig en gelovig concludeert: „En er geloofden zovelen als er geordineerd waren tot het eeuwige leven.” Dat waren dan verrassend genoeg weinig Joden en veel heidenen. Terwijl Paulus nota bene de Naam van de Heere Jezus in de synagoge was begonnen te prediken.

Totaal verdorven

Laten wij erkennen, preken en geloven dat de zonde ons totaal verdorven heeft. Zo grondig dat er van onze kant geen heil te verwachten is. Niet als het gaat over het verdienen ervan, maar ook niet als het gaat over het willen ervan. Dat is het kardinale punt in de Dordtse Leerregels (DL). Dat geestelijk dode, onmachtige en onwillige mens-zijn moeten we niet camoufleren maar preken en ont-dekken. En laten wij in de realiteit van ons verdorven mens-zijn het Evangelie uitbrengen.

Dat mag een hopeloze en onmogelijke zaak lijken, maar het zijn verdorven en dode zondaren die de Vader verkiest, de Zoon verlost en in wie de Geest werkt. Of zoals ds. L. Vroegindeweij het op zijn karakteristieke manier verwoordde: „Er zitten geen honderd mensen op het geloof te wachten, van wie vijftig dan het geloof krijgen. Er zitten honderd mensen te wachten om de Christus te kunnen verscheuren. En uit die honderd heeft God de Zijnen uitverkoren, om plaats te maken voor het geloof en hun dit geloof te schenken en hen daarin te doen volharden.”

Wedergeboorte

Prediking is gezaghebbend. Hoofdstuk 2, artikel 5 van de DL luidt: „Voorts is de belofte van het Evangelie, dat een iegelijk, die in de gekruisigde Christus gelooft, niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe; welke belofte aan alle volken en mensen, tot welke God naar Zijn welbehagen Zijn Evangelie zendt, zonder onderscheid moet verkondigd en voorgesteld worden, met bevel van bekering en geloof.”

In die woorden klinkt gezag, dat ook in de prediking moet doorklinken. Als predikers willen we graag vriendelijk en bruggen bouwend spreken en een aangenaam Evangelie preken. „God wil graag dat u behouden wordt”, klinkt het dan. Dat mogen wij met recht zeggen, maar er is meer. Er is de God Die vrij en soeverein is. Er is de God Die recht op ons heeft. Er is de God Die het probleem van onze reddeloosheid en vijandigheid al een eeuwigheid lang onder ogen heeft gezien en Die er bij voorbaat raad in verschaft heeft. Er is de God Die mensen in hun ongeloof zo de baas is dat Hij ze tot geloof leidt, op zo’n manier dat ze zelf niet meer anders willen. Maar Hij is ook de God Die mensen in hun ongeloof de baas is, op zo’n manier dat Hij hen erin laat.

De DL spreken vrij uitgebreid over wedergeboorte in engere zin. Het levendmakende werk van Gods Geest, waardoor de geestelijk dode mens Gods kant op gaat horen, willen, voelen en verlangen. Ik bespeur de neiging om het niet al te vaak over wedergeboorte te hebben. Het gaat meer over het geloof in Christus, dat rechtvaardigt. Die oude notie dat er vanbinnen wat met een mens gebeuren moet, en ook echt gebeurt(!) als hij tot bekering en geloof komt, moet toch ook klinken. Daar mogen wij om bidden en naar uitzien.

Wij hebben het echte werk van God nodig. En de vraag is of er, wanneer de wedergeboorte weinig genoemd en gezocht wordt, dan niet een gelovigheid komt die zonder hartsverandering meedoet in het leven van de gemeente.

Alles-werkend

Bij God is het van begin tot eind genade. Genade die ons kiest, ons redt, ons vernieuwt en ons erbij houdt, zodat we niet weer afvallen. We leven in een wereld met hoge eisen en een snelle levensstijl, waarin de menselijke levenswaarde zomaar beneden nul kan liggen. Wij mogen mensen echter vertellen dat er een God is Die naar ons vraagt en van begin tot eind zorgt voor onze redding. In zijn boek ”Dordt vandaag” zegt dr. C. A. van der Sluijs het kernachtig: „Genade is geen mee-werkende genade maar reddende en alles-werkende genade.”

Heeft het Evangelie nog toekomst in onze seculariserende samenleving? Jazeker, omdat we afhankelijk zijn van een God Die bepaalt en verkiest, daar waar Zijn Woord verkondigd wordt. De DL wijzen op het belang van het gebruik van de middelen. Die middelen moeten we blijven gebruiken, ook als we door een donkere tijd heen gaan. Wij preken en luisteren omdat God wat met de verkondiging doen wil. Dat is niet enkel Zijn bereidheid (wanneer mensen maar over de brug willen komen) maar zelfs Zijn vast besluit (dat mensen over de brug doet gaan!). Predikanten doen er daarom goed aan de DL te kennen, eruit te putten en ze geregeld aan de orde te stellen in de gemeente.

Het gaat in de DL om de eer van God. Ds. W. Dekker heeft in zijn boek ”Vaste grond” erop gewezen dat elk hoofdstuk van de DL uitloopt in een doxologie. Zo, vanuit de lofprijzing, moeten we de DL ook lezen en bepreken. Dan verzanden we niet in de idee van de verkiezing waar dr. J. Woelderink op stukgelopen is en waartegen prof. dr. A. A. van Ruler gewaarschuwd heeft.

In Nigeria steken ze vijf vingers omhoog als ze de Bijbelse leer willen samenvatten. Dat is het thema van de DL: glorie aan God! Dat is boeiend, wervend en bewarend.

De auteur is predikant van de hervormde gemeente van Nieuw-Lekkerland. Dit artikel is een samenvatting van de lezing die hij hield tijdens de contio van de Gereformeerde Bond, op 4 januari in Doorn.