Cor ten Hove en zijn vriendin Yvonne maken zich –21 december 1992– op voor een zonvakantie in de Algarve in Portugal. Een DC-10 van Martinair vliegt hen naar hun vakantiebestemming.

De laatste tien minuten van de vlucht breken aan. Regen valt met bakken uit de lucht, links en rechts flitsen bliksemschichten. „We hielden elkaars handen steeds steviger vast.” Ten Hove wisselt enkele grimassen met een purser voor hem. De Anthony Ruys schudt onder de elementen.

Aan boord is het doodstil. „Mijn vriendin en ik verwachtten een vervelende landing”, vertelt Ten Hove. „We hielden echter geen rekening met een crash.” De linkermotor maakt onverwacht een ratelend geluid. „Ik werd daar zenuwachtig van.”

Ten Hove heeft zo veel vliegervaring dat hij weet dat een gezagvoerder tijdens de nadering altijd vliegcorrecties moet uitvoeren. „De correcties waren nu echter veel extremer.” De motor draait op vol vermogen. „Alsof hij een looping wilde maken”, vertelt Ten Hove in zijn woning in Eindhoven.

Opeens gaat het mis. De herrie is oorverdovend. Ten Hove ziet de pantry, het keukentje, versplinteren. De stewardess vliegt met stoel en al op hem af. „Net als in een Amerikaanse film.” Het toestel breekt in stukken. Ten Hove raakt bewusteloos.

Een stewardess weet hem bij kennis te brengen. Paniek slaat toe. „Het vliegtuig was onherkenbaar. Een gigantische kaalslag. Stoelen waren weggeslagen. Links een donker gat, rechts vlammen. De brandende motor was dwars door de laadvloer in het passagierscompartiment terechtgekomen.”

Ten Hove slaagt erin door een gat uit de wrakstukken te klimmen. Even bungelt hij met zijn handen aan de romp. Dan laat hij zich vallen. Op dat moment explodeert het vliegtuig. „Het zompige gras, doorweekt na zware regen, brak mijn val.”

Buiten het gecrashte toestel vindt Ten Hove zijn vriendin terug. „Ik had nog niet gezocht. Ik was ervan overtuigd dat ze dood was.” Yvonne blijkt door de crash naar achteren te zijn geslingerd. Pas in het ziekenhuis van Faro dringt het besef door. Ze hebben een vliegramp overleefd.

De hectiek in het ziekenhuis van Faro is groot. Links en rechts in de gangen staan brancards. Ten Hove kan uit een stapel kleren iets uitzoeken. „Het enige wat ik nog had, was mijn onderbroek.” Een vliegtuig repatrieert de overlevenden naar Amsterdam.

Onderzoek in het VU-ziekenhuis wijst uit dat Ten Hove door de ongekende krachten bij de crash een ingedeukte wervel heeft opgelopen, terwijl een werveluitsteeksel is afgebroken. Lichamelijk voelt hij zich van top tot teen gekraakt. Lawaai kan hij niet meer verdragen.

Een zware tijd breekt aan. Lichamelijk, psychisch. Met veel juridisch getouwtrek en eindeloos artsenbezoek. „Bij het zien van het Martinairlogo raakte ik in paniek. Waarschijnlijk heb ik een grotere doodsangst doorgemaakt dan gedacht.” De overlevende loopt tegen een muur aan. Hij raakt arbeidsongeschikt. Ontslag volgt. „De ramp na de ramp is vaak groter dan de eigenlijke ramp.”

Onderzoek wijst in 2009 uit dat de Eindhovenaar ook hersenletsel heeft opgelopen bij de crash. Via een lotgenoot komt hij in contact met prof. Gersons, traumatoloog van het AMC in Amsterdam. Voor het eerst voelt hij zich serieus genomen.

Hij besluit een boek te schrijven over zijn ervaringen. ”De ramp na de ramp”. Ook om aandacht te vragen voor mensen met hersenletsel. Niet alleen bij vliegrampen, maar ook bij auto-ongelukken bijvoorbeeld. Welke gevolgen heeft een zware klap op het lichaam? Welke lessen zijn daar uit te trekken? „In onderzoeken moet daar meer aandacht voor zijn”, benadrukt hij. „Ik heb er zelf achter moeten komen dat ik een zogenaamd klotsend brein heb.”

Hulp na rampen is naar zijn indruk nu beter georganiseerd. „Als ik daar met mijn boek een klein druppeltje aan heb bijgedragen, is het al heel wat.”

Ten Hove ondervindt nog dagelijks de gevolgen van de crash. Hij wacht even. Denkt na. Door zijn hersenletsel heeft hij moeite met het verwerken van informatie. „Het voelt als een wasbak met een verstopte afvoer, terwijl de kraan loopt. Tot de noodafvoer. Dan gaat het fout. Ik word snel emotioneel, heb soms een kort lontje. Niet door de crash, maar door deze beperking.”

Ondanks alles staat hij optimistisch in het leven. „Ik houd niet van die treur- en zeurverhalen. Mensen moeten niet denken dat ik nog elke dag met de ramp bezig ben.” De ramp heeft voor hem ook positieve gevolgen gehad. „Ik zie meer de waarde van het leven. En ik kan anderen met traumatische ervaringen beter begrijpen.”