Na zijn bekering in 1855 gaat Simonton theologie studeren aan Princeton. Tijdens een preek van docent Charles Hodge maakt God hem duidelijk waar zijn roeping ligt: in de zending. Het wordt Brazilië, waarop de presbyteriaanse kerk van Amerika al eerder het oog heeft laten vallen als nieuw zendingsgebied. Als Simonton zich na zijn bevestiging tot predikant in 1859 aanmeldt bij de zendingsorganisatie van de kerk, is hij dan ook zeer welkom. Dezelfde zomer al wordt hij uitgezonden en stapt hij op de boot naar Rio de Janeiro.

Twee meevallers

Simonton, die het onmisbare Portugees snel beheerst, zal veel pionierswerk doen. Toch heeft hij het in twee opzichten makkelijker dan veel andere zendelingen die naar het immense, volledig rooms-katholieke continent Zuid-Amerika gaan. Allereerst is er in Brazilië meer ruimte voor andersgelovigen. Dat komt door het verlichte beleid van de keizers Dom Pedro I en II, die namens Portugal deze kolonie bestuurden. En in de tweede plaats heeft een andere pionier, de Schotse arts-zendeling Robert Kalley, een congregationalist, nauwelijks een jaar eerder een belangrijk proces tegen de Room-Katholieke Kerk gewonnen. Hierdoor wordt de stichting van protestantse kerken toegestaan.

Maar pionieren is het inderdaad. Op verzoek van de zendende kerk maakt Simonton een reis van drie maanden door de binnenlanden om te kijken wat voor mogelijkheden tot kerkstichting er zijn. Omdat het Amerikaans Bijbelgenootschap (ABS) hem inmiddels ook tot een van zijn agenten heeft aangesteld, zet hij op die reis meteen zo veel mogelijk Bijbels uit en probeert hij colporteurs te contracteren. Vanaf 1861 weet Simonton zich zeer gesteund door de komst van zijn zwager Blackford, die in de regio São Paulo op dezelfde manier gaat werken: als predikant-colporteur.

Huwelijk

Kort nadat hij in Rio de Janeiro op 12 januari 1862 de eerste presbyteriaanse kerk van Brazilië heeft gesticht (die tegenwoordig de presbyteriaanse kathedraal van Rio heet), gaat Simonton met verlof naar Amerika. Daar trouwt hij met Helen Murdoch. In juli 1863 keert het echtpaar terug naar Brazilië en in juni van het volgende jaar wordt hun dochtertje, ook een Helen, geboren. De moeder laat kort na de bevalling echter het leven en het gezin Blackford (Simontons zus en zwager) ontfermt zich over de baby.

Ondanks deze tegenslag in zijn persoonlijk leven ziet Simonton mogelijkheden om in 1864 de eerste protestantse krant van Brazilië op te richten, de Imprensa Evangélica, en opent op zijn initiatief ook de eerste protestantse boekhandel in Brazilië de deuren. Maar de hardwerkende predikant klaagt in zijn dagboek: „Wat word ik bij het bidden en mediteren toch afgeleid door gedachten aan de taken die mij dagelijks wachten. O, had ik maar een hart dat helemaal toegewijd is aan Christus!”

Classis en seminarie

Mede doordat er inmiddels ook een derde predikant-colporteur, Chamberlain, uit de Verenigde Staten is overgekomen breidt het aantal kerkjes zich snel uit. In december 1865 kan de Presbyteriaanse Kerk van Brazilië haar eerste classisvergadering houden. En in 1867 is er alweer een novum: Simonton sticht in Rio het eerste protestantse seminarie van Brazilië. Docenten worden hij en een collega plus een luthers predikant.

Eind 1867 voelt Simonton zich oververmoeid. Hij reist naar São Paulo omdat hij dolgraag zijn dochtertje weer wil zien. Zijn gezondheid gaat echter hollend achteruit en op 9 december overlijdt hij aan de gele koorts. Hij is een van de eersten die worden begraven op de zojuist geopende protestantse begraafplaats in São Paulo.

Lijnen naar Nederland

De Presbyteriaanse Kerk van Brazilië (IPB) is tegenwoordig met haar ruim 1 miljoen leden en doopleden veruit de grootste presbyteriaanse kerk van Brazilië. Zij onderhoudt een zusterkerkrelatie met de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in Nederland. Er hebben zich enkele afscheidingen voorgedaan, zoals in 1940. Toen verliet een groep kerken om een leerstellige kwestie de IPB en richtte de Igreja Presbiteriana Conservadora do Brasil (IPCB) op. De Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten voerde in 1993 actie voor het bibliotheekfonds van deze IPCB.

Namens de presbyteriaanse moederkerk IPB is in de jaren 80 van de afgelopen eeuw een groep behoudende predikanten zendingswerk in Spanje gaan verrichten. Het kerkverband Iglesia Evangélica Presbiteriana de España (IEPE) van acht kerken dat uit dit Braziliaanse zendingswerk is voortgekomen en dat evenals de moederkerk de Westminster Confessie als belijdenis heeft, federeerde in 2014 met de Iglesias Reformadas Españolas (IRE). De IRE is de Spaanse kerk waarmee de Christelijke Gereformeerde Kerken eind 2016 een volledige correspondentieband zijn aangegaan.

Ashbel Green Simonton

1833 Op 20 januari geboren in West Hanover (Pennsylvania), VS.

1855 Bekering; voelt zich geroepen als zendeling naar aanleiding van een preek van Charles Hodge.

1859 Vertrekt als predikant-zendeling naar Brazilië namens Presbyterian Church of America.

1859 Aangesteld als vertegenwoordiger voor Rio de Janeiro namens American Bible Society.

1860/61Onderzoeksreis door het binnenland.

1861 Gaat samenwerken met zwager ds. Alexander Latimer Blackford.

1862 Sticht Igreja Presbiteriana do Rio, eerste presbyteriaanse kerk van het land.

1862 Met verlof naar VS; trouwt met Helen Murdoch.

1863 Keert terug naar Brazilië.

1864 Geboorte dochter; zijn vrouw Helen overlijdt negen dagen later.

1864 Richt eerste protestantse krant van Brazilië op, de Imprensa Evangélica; opent eerste protestantse boekhandel in Brazilië.

1865 Organiseert eerste classis (Rio) van Presbyteriaanse Kerk.

1867 Richt eerste protestantse seminarie van Brazilië op.

1867 Overlijdt op 9 december, bijna 35 jaar oud, aan de gele koorts in São Paulo.