De onenigheid hierover brengt tot uitdrukking hoe merkwaardig het voorstel van de regeringscoalitie is: circa tien gemeenten toestaan te experimenteren met legale wietteelt. Het plan is in feite vlees noch vis.

Positief is dat erover wordt nagedacht hoe het huidige, compleet vastgelopen gedoogbeleid moet worden aangepakt. Al vele jaren mogen coffeeshops wiet verkopen, maar de productie en de levering ervan zijn niet toegestaan. Dit gedoogbeleid heeft geleid tot een enorm illegaal circuit, waarbij de teelt en de handel veelal in handen van criminelen zijn. Door de grote winsten hebben de teelt van wiet én de productie van synthetische drugs zoals xtc zich sterk uitgebreid. Verreweg het grootste deel van deze verdovende middelen wordt geëxporteerd.

De onderwereld wast de verdiende miljoenen veelal wit, bijvoorbeeld door deze te beleggen in onroerend goed zoals winkels. Hiermee zijn zulke enorme belangen gemoeid dat drugscriminelen in met name het zuiden van het land proberen om via lokale politici en ambtenaren invloed uit te oefenen op gemeentelijke beslissingen. Terecht wordt er in dit verband steeds vaker gewezen op het gevaar van ondermijning van de lokale overheid.

Logisch dus dat wordt geprobeerd het tij te keren. De keuze voor experimenten met legale wietteelt is echter onverstandig en ethisch aanvechtbaar. Softdrugs werken verslavend en zijn riskant voor de gezondheid. Temeer daar de wiet steeds krachtiger wordt. Daarom mag de overheid niet aan wietteelt meewerken. Trouwens, hoe zouden gemeenten hun grenzen moeten beschermen tegen kopers uit andere plaatsen? En in hoeverre lopen gemeenten het risico dat zij net als sigarettenfabrikanten worden aangeklaagd voor het op de markt brengen van verslavende middelen?

Het argument dat de legale teelt bijdraagt aan de vermindering van de illegale teelt en de daarbij behorende criminaliteit is boterzacht. Daarvoor zet de staatswiet onvoldoende zoden aan de dijk. De legale teelt zal zo’n klein deel van de totale wietproductie in Nederland beslaan dat deze nauwelijks van invloed is op het bestrijden van de grootschalige illegale teelt en de daarbij behorende kapitaalkrachtige criminelen.

Daarom biedt het compromis van VVD, D66, CDA en ChristenUnie geen soelaas. Het aanpakken van de drugshandel en de bijbehorende criminaliteit vraagt niet om legalisering en staatswiet, maar om een nationale en internationale krachtdadige aanpak.