Zijn naam en zijn bijnaam, de krokodil, zijn verbonden aan massamoorden in 1983 in het zuidwestelijke Matabeleland en met het brute geweld waarmee Mugabe zich bijvoorbeeld in 2008 ondanks verloren verkiezingen als president handhaafde.

De 93-jarige Mugabe heeft vaak gepocht dat hij tot zijn dood zou blijven regeren, maar daar had hij dan kennelijk wel Mnangagwa bij nodig. Toen Mugabe zijn vertrouweling 6 november als vicepresident ontsloeg, verloor hij snel de greep op leger en inlichtingendiensten. Na 37 jaar aan de macht te zijn geweest, schoof het leger hem half november aan de kant. Ook Mugabes partij de ZANU dumpte de stokoude leider plotseling en stelde Mnangagwa als de nieuwe sterke man voor.

Mnangagwa moet volgens oppositieleider Morgan Tsvangirai vrijdag beslissen of hij „een verlengstuk van Mugabe is of dat hij de gelegenheid aangrijpt om het land een nieuwe richting te geven”. De oppositie hoopt dat er een overgangsregering komt waar ze bij wordt betrokken. Maar de nieuwe leider heeft een lange geschiedenis als bruut bewaker van het regime van Mugabe en van de partij-elite die het berooide land domineert.

Sommige waarnemers vrezen dat Mnangagwa die al in de zeventig is, enkel zo veel mogelijk macht wil behouden voor de elite. Hij zou dan alleen bereid zijn tot oppervlakkige hervormingen. Het land is economisch volkomen in elkaar gestort en een inkomen is gemiddeld 15 procent lager dan in 1980. Hoopvol zijn Zimbabwanen die menen dat de met diamant steenrijk geworden Mnangagwa heel goed weet hoe slecht het land economisch voor staat. Hij zou beseffen dat hij de oppositie hard nodig heeft om bankroet Zimbabwe met buitenlandse hulp weer op de been te krijgen.

Mnangagwa is een zoon van een boer. Hij groeide op in het huidige Zambia. Begin jaren zestig begon hij mee te vechten tegen het blanke minderheidsbewind in toenmalig Rhodesië (nu Zimbabwe). Hij werd in 1965 gepakt en gemarteld. Hij kreeg tien jaar cel wegens het opblazen van een trein en hij volgde in de gevangenis onder meer juridische opleidingen. Na zijn vrijlating ging hij naar Mozambique waar hij medewerker en lijfwacht van Mugabe werd. Kort nadat die in 1980 aan de macht was gekomen, werd Mnangagwa minister van Staatsveiligheid. Hij kreeg vervolgens een reeks ministersposten en werd in 2014 vicepresident.