Dat blijkt uit grote series schriftelijke vragen die de diverse kamerfracties donderdag indienden. Die vragen vormen de opmaat voor de parlementaire behandeling van de ”order van de eeuw”. Op 2 april moet in een slotdebat duidelijk worden of de Kamer instemt met het voornemen nog diezelfde maand in te stappen bij de ontwikkeling van de JSF, om vanaf 2010 voor in totaal 5 miljard euro aan JSF-toestellen te kopen.

De Kamer zal in de tussentijd ook nog hoorzittingen houden met deskundigen uit de defensie-industrie. Uit de schriftelijke vragen blijkt echter nu al dat de linkse kamerfracties zeer kritisch zijn. D66 had al eerder aangegeven liever in te stappen bij een Europees project. Van de regering wil D66 nu weten „of zij denkt de Europese defensie-identiteit dichterbij te brengen door niet met meerdere Europese bondgenoten te participeren in de ontwikkeling van de JSF, danwel gezamenlijk te kiezen voor een ander toestel.”

De PvdA-fractie noemt de brief waarin staatssecrataris Van Hoof van Defensie het kabinetsstandpunt toelicht een „ontontwarbaar kluwen die parlementaire controle zeer ingewikkeld maakt.” De sociaal-democraten willen weten of het kabinet kan garanderen dat „prijs en configuratie van het JSF-toestel in de komende vijf tot tien jaar niet wezenlijk zullen veranderen.” In dat geval zou het JSF-project immers „het eerste programma in de geschiedenis van de Defensie-luchtvaart” worden dat „niet wordt geplaagd door kostenoverschrijdingen.”

De PvdA wil ook weten waarom het kabinet niet gewoon verder onderhandelt met de Europese concurrentie van de JSF, Eurofighter en Dassault, de bouwer van de Rafale. Samen met GroenLinks en de SP werpt de PvdA-fractie verder de vraag op of het werkelijk onvermijdelijk is dat Nederland na deelname aan de ontwikkelingsfase ook overgaat tot aanschaf van het toestel voor de eigen luchtmacht.

De SP verwijst in dat verband naar uitspraken die minister Jorritsma (Economische Zaken) enige tijd geleden deed bij de opening van de vernieuwde Fokker-fabriek in Papendrecht. De bewindsvrouw zei toen klip en klaar dat deelname aan de ontwikkelingsfase van de JSF „niet moet worden beschouwd als definitieve keuze voor deze potentiële opvolger van de F16 in 2010.” De SP wil weten hoe zich dat verhoudt tot de brief van staatssecretaris Van Hoof.

De vragen van VVD, CDA en SGP hebben een duidelijk ander karakter dan die van de linkse partijen. Waar links vooral twijfelt over de vraag of de JSF nu echt de beste keuze is, laat rechts zich vooral informeren over de preciese consequenties van aanschaf van de JSF voor de krijgsmacht. Zo stellen VVD en SGP de vraag wat de miljardenorder betekent voor de verdere begrotingsruimte van Defensie. Wel willen VVD en CDA net als de linkse fracties weten waarom het kabinet bedrijven die willen profiteren van de JSF-ontwikkeling vele miljoenen wil voorschieten.

Uit de vragenseries wordt duidelijk dat de mogelijk bestaat is dat PvdA, D66, GroenLinks en SP na de debatten uiteindelijk niet akkoord kunnen gaan met het JSF-besluit van het kabinet, terwijl VVD, CDA en SGP daaraan wel steun geven. In dat geval wordt de positiebepaling van de ChristenUnie interessant voor de krachtsverhoudingen. De ChristenUnie-fractie was donderdag de enige die geen schriftelijke vragen indiende.