Hoe zou u willen worden herinnerd, vroeg de inmiddels overleden Zuid-Afrikaanse journaliste Heidi Holland zo’n tien jaar geleden in een zeldzaam interview aan Mugabe. „Gewoon als zoon van een boerenfamilie die samen met anderen voelde dat hij de verantwoordelijkheid had om te vechten voor zijn land”, antwoordde hij. „En als iemand die dankbaar was voor de aan hem geschonken eer om een land te leiden (…) en die uiterst dankbaar was voor de eer die mensen hem gaven om hen te leiden tot de overwinning over het Britse imperialisme.”

Holland merkt er in haar boek ”Diner with Mugabe” ironisch bij op dat het waarschijnlijker is dat Mugabe herinnerd zal worden als een leider die „los van de werkelijkheid” leefde. Haar gelijk werd zondagavond nog eens bevestigd toen Mugabe op de staatstelevisie liet blijken nog niet van zins te zijn op te stappen.

Het was de hoop van vele Zimbabwanen dat hij dat zondag al wel zou doen. Zaterdag gingen duizenden inwoners van het land al uitbundig de straat op om het verwachte einde van het regime-Mugabe te vieren. De hoop op aftreden werd nog eens gevoed door het feit dat regeringspartij ZANU-PF Mugabe zondag afzette als partijleider.

De teleurstelling was na de toespraak van Mugabe dan ook niet van de lucht. „Ik ben ontzettend boos en teleurgesteld”, twitterde ene Tau Moyo. „Hoe kan Mugabe zo aanrommelen. Hij had onze tijd niet moeten verdoen… We willen dat hij gaat.” Toch hoefde de toespraak van Mugabe met de opmerking van Holland in het achterhoofd niet te verbazen. In die geest reageerde zondag ook mensenrechtenactivist en oppositieleider Tendai Biti. Hij twitterde dat „de man (Mugabe, MW) in een wereld los van de werkelijkheid leeft” en „nooit” zal aftreden. „Hij eet en ademt macht. Dat is alles wat hij weet. Niets anders.”

Maar maandagmorgen leek nooit toch voorzichtig ooit te worden. CNN meldde vanuit Harare dat er een ontslagbrief zou zijn opgesteld, waarin Mugabe en zijn vrouw wordt gegarandeerd dat ze niet strafrechtelijk zullen worden vervolgd en „volkomen immuniteit genieten.”

De leider van een machtige vereniging van oorlogsveteranen in Zimbabwe, Chris Mutsvangwa, liet intussen weten naar de rechter te stappen om gedaan te krijgen dat Mugabe ook officieel de macht opgeeft. De gang van zaken tekent echter hoe dan ook dat Mugabe zelf geen reden zag om de biezen te pakken.

In de toespraak van zondag toonde Mugabe wel begrip voor de zorgen van veel Zimbabwanen over de slechte economische situatie in het land. Hij refereerde ook aan de onenigheid binnen ZANU-PF, waarbinnen twee facties openlijk strijden om de macht. De ene staat onder leiding van Mugabes vrouw Grace, die eind vorige week door het leger uit de partij werd gezet. De andere factie wordt vertegenwoordigd door de coupplegers, met als belangrijk boegbeeld de voormalige vicepresident Emmerson Mnangagwe. Hij was het die zondag de touwtjes van de partij in handen nam.

De oppositie in Zimbabwe plande al vóór de berichten van CNN nieuwe demonstraties. Studenten aan de Universiteit van Zimbabwe weigerden maandagmorgen de onderwijsgebouwen in te gaan, totdat Mugabe zou afzwaaien.

Mugabe zei zondag dat „de pilaren van de staat nog recht overeind staan.”Ook als blijkt dat Mugabe werkelijk is opgestapt, blijft dat vooralsnog het geval. Want duidelijk is dat de nieuwe machthebbers er ook belang bij hebben dat de centrale pilaren van de Zimbabwaanse staat zoals Mugabe die vormgaf, overeind blijven. Zij en Mugabe waren twee handen op één buik.