Het idee voor de actie ontstond tijdens het kamerdebat in maart over de vervolgnotitie godsdienstvrijheid, licht actiecoördinator Joël Voordewind van de ChristenUnie desgevraagd toe. Tijdens dat debat gaf minister Bot aan in principe positief te staan ten opzichte van het voorstel van de ChristenUnie om tot een ambassadeur voor de godsdienstvrijheid te komen. Zes mensenrechtenorganisaties besloten vervolgens actie te gaan voeren voor zo’n Europese ambassadeur.

De actie start morgen op de EO-jongerendag met een filmpje over godsdienstvrijheid en het uitdelen van folders. Tegelijkertijd wordt een Engelse verklaring over het nut en de noodzaak van de beoogde ambassadeur verzonden naar politieke partijen en organisaties in Europa, zodat die de actie onder de aandacht van hun regering kunnen brengen.

Ook in Nederland worden maatschappelijke organisaties en politieke partijen opgeroepen mee te doen. De ChristenUnie gaat handtekeningen verzamelen via haar website, aldus Voordewind. Die zullen door de Nederlandse ambassadeur voor de mensenrechten namens minister Bot in ontvangst worden genomen op 6 juli. A. van der Bijl, oprichter van Open Doors, zal dan ook een verklaring aanbieden.

Het takenpakket voor de beoogde Europese ambassadeur voor de mensenrechten en godsdienstvrijheid omvat onder andere de samenstelling van een jaarlijkse mensenrechtenrapportage over risicolanden, zoals Iran en Laos. Daarnaast moet hij toezicht houden op de mensenrechtenclausules in de handelsverdragen die de EU sluit met andere landen. Ook moet de nieuwe ambassadeur het Europese mensenrechtenbeleid coördineren en integreren in alle onderdelen van het beleid.

Tot nu toe houden verschillende Europese instituties zich bezig met de mensenrechten. Dit kan gemakkelijk tot versnippering leiden, vinden de zes mensenrechtenorganisaties. Een krachtige coördinatie van het mensenrechtenbeleid zou dit kunnen voorkomen, denken ze. De organisaties menen ook dat er binnen het Europese buitenlands beleid te weinig structurele aandacht voor het recht op godsdienstvrijheid is.

De EU moet een voorbeeld nemen aan de VS, betogen de mensenrechtenorganisaties in een verklaring. Daar is al een speciale godsdienstvrijheidambassadeur ingesteld. Deze adviseert zowel de president als de minister van Buitenlandse Zaken en brengt jaarlijks een uitgebreid landenrapport over godsdienstvrijheid uit.