Dat definitieve besluit is donderdagavond door de algemene kerkenraad genomen. Vrijdag is het besluit gepubliceerd op de website van de kerkelijke gemeente, zondag wordt het afgekondigd in de zondagse kerkdienst.

Het besluit is tot stand gekomen na een periode waarin veel is onderzocht en intensief is samengewerkt tussen kerkrentmeesters, bouwcommissie, kerkenraad en moderamen. „De kerkenraad heeft dit besluit niet lichtvaardig genomen en realiseert zich heel goed dat dit besluit bij gemeenteleden veel emotie en onzekerheid kan oproepen”, schrijft scriba Berend Mooibroek in het bericht op de website.

Open heiligheid

Het gebouwenbesluit is onderdeel van een bezinningsproces dat vierenhalfjaar geleden begon. De gesprekken gingen over hoe de gemeente wil functioneren in en voor Sneek in 2020. De kerkenraad is van mening dat de optie van verbouw van de Martinikerk aansluit bij Visie 2020, waarin wordt gepleit voor een multifunctioneel centrum midden in de stad. Met name de eis van een „open heiligheid”, waarmee de protestantse gemeente in Sneek aangeeft een open kerk te willen zijn in het midden van de stad, kan het beste gerealiseerd worden in de verbouw van de Martinikerk, zo is de zienswijze.

Voorzitter Jan Klasen van de algemene kerkenraad zegt dat de verbouwing „tussen de 1,1 en 1,4 miljoen euro” gaat kosten. Het sluiten van de Oosterkerk en de Zuiderkerk kan nog wel een paar jaar duren. „Het besluit is nu genomen, nu moet alles in werking worden gesteld.” Bijvoorbeeld de vereiste vergunningen en het aanbesteden van de verbouwklus. Ten tijde van de verbouwing zal er ook ergens gekerkt moeten worden, dus een tijdspad wanneer de Oosterkerk en Zuiderkerk de deuren sluiten „is nog niet vastgesteld.”

Enschede

De protestantse gemeente in Sneek telt rond de 4800 leden. Berekend is dat dit er over tien jaar 20 procent minder zijn, zo’n 3900 leden. Circa 45 procent van huidige leden is zestig jaar of ouder.

Volgens Klasen kan Sneek zich niet onttrekken aan de landelijke trend van de kerkverlating en teruggang in leden. „Je ziet het in veel meer grote steden. In een stad als Enschede is nog maar één kerkgebouw open voor de PKN. Vroeger had je daar negen kerkgebouwen.”

In Sneek wordt sinds Pinksteren van dit jaar al in één kerkgebouw gekerkt, afwisselend in de Martinikerk en in de Oosterkerk. De Zuiderkerk wordt gebruikt voor speciale diensten en gelegenheden. Die gezamenlijke dienst zit volgens Klasen dan „mooi vol” met zo’n vijfhonderd tot zeshonderd kerkgangers.

In de verklaring die de kerkenraad heeft opgesteld, wordt verwoord hoe men de moeite gevoeld heeft en de gevoelens die bij het woord ”gebouwen” naar voren komen. Klasen vertelt hoe er diverse gemeenteavonden zijn geweest over de gebouwenkwestie. Adviseur Louis Bakker van Kerkenwerk begeleidde het proces de afgelopen anderhalf jaar. Klasen: „We hebben altijd transparant willen zijn. Mensen konden alle stukken meelezen en daar over meepraten. We zullen nu ook nog kleine wijzigingen doorvoeren in het eindrapport qua wensen die geuit zijn door gemeenteleden.”

Vanuit de kerkenraad zal veel aandacht worden geschonken aan het beantwoorden van vragen en het betrekken van de gemeente bij het proces van veranderingen die de komende jaren te verwachten zijn. Binnenkort is er een inloopavond voor gemeenteleden.

Ichtus- en Noorderkerk

De Ichtuskerk en de Noorderkerk heeft de kerkelijke gemeente in Sneek eerder al moest sluiten. In de Ichtuskerk zit nu een Thomashuis en de Noorderkerk is omgebouwd tot theater. Het rijtje van Sneker kerksluitingen wordt straks twee kerken langer.

De gebouwen die nu afgestoten worden zijn beide van oorsprong gereformeerde kerken. De Oosterkerk stamt uit 1954 en de Zuiderkerk uit 1888. De gemeenteleden hebben al wat aan dat idee kunnen wennen, want dit scenario werd al geschetst in het vorig jaar november uitgebrachte adviesrapport van KAAder kerkadvies uit Rotterdam en het Kantoor der Kerkelijke Goederen uit Amersfoort werd. De Martinikerk, een icoon van de stad Sneek, had volgens dat rapport de beste kans om te fungeren als een kerkgebouw met een brede uitstraling en met goede exploitatiemogelijkheden.

Duurzaamheid

Kerkenraadsvoorzitter Jan Klasen legt uit dat de kerkelijke gemeente veel meer open wil zijn voor kerk en samenleving, ook doordeweeks. De verbouwing van de Martinikerk heeft tot doel van de oude kerk een comfortabel en functioneel gebouw te maken, duurzaam en energiezuinig.

De kosten van de grote verbouwing moeten worden opgebracht uit de verkoop van de Zuiderkerk en Oosterkerk, plus subsidies van zowel landelijke en provinciale als plaatselijke stichtingen, en verder uit bijdragen van de oudpapierinzameling, de Fancy Fair en door incidentele acties van de kerk. De protestantse gemeente te Sneek heeft ook nog een fonds voor de Martinikerk waar, bij eventuele tekorten, uit kan worden geput.

Als de Martinikerk niet zou worden verbouwd, zou het onderhoud over een periode van twaalf jaar 984.000 euro kosten, zo is berekend. Ook na aftrek van subsidies zou dat netto voor de PKN-gemeente nog een kostenpost van 492.000 euro opleveren. Met de verbouwactiviteiten hoopt men deze structurele onderhoudskosten te verlagen.

Andere steden

De kerk richt ook een Stichting Vrienden van de Martinikerk op, zodat ook mensen buiten de gemeente financieel kunnen bijdragen aan de instandhouding van de kerk. Sneek heeft de afgelopen tijd goed gekeken hoe het elders ging als er doelbewust voor een eeuwenoud gebouw gekozen werd „en met visie en inzet geprobeerd wordt hier een succes van te maken voor de PKN-gemeente en voor derden.” Dat gebeurde bijvoorbeeld in Zutphen, Enkhuizen en Amersfoort.

Voorzitter Klasen zegt dat protestants Sneek er bewust voor kiest om niet nog verder op het pastoraat te bezuinigen. „We willen dat gemeenteleden een goed beroep op pastorale zorg kunnen doen.” Zielzorg is belangrijker dan het in stand houden van stenen gebouwen.

De gemeente heeft drie predikanten in dienst: Evert-Jan Hefting, Jan Willem Nieboer en Fedde Welbedacht. Daarnaast kerkelijk werker Wia Marinus voor de jeugd en deels voor wijkwerk; binnenkort wordt nog een nieuwe kerkelijk werker benoemd voor zestien uur per week ouderenpastoraat. Hiermee wordt gedeeltelijk de vacature ingevuld die ontstond na het verstrek van ds. Aizo Wiebenga, die speciaal daarvoor vrijgesteld was.

Door de verbouw ontstaat er een totaal nieuwe inrichting met functionele ruimten, een kapel voor kleinere rouw- en trouwdiensten en andere kleinschalige vieringen, een ruimte voor de jeugd, kantoren, een stilteruimte en een ontvangstruimte met horecafaciliteiten en zitjes met bijvoorbeeld een leestafel. Architectenbureau Kijlstra-Brouwer in Beetsterzwaag maakte daar al een ontwerp voor.

Lees ook:

Sneek: van ondergrondse naar bovengrondse kerk (rd.nl, 13-12.2016)