Tegelijk wordt ook het jubileumboekje gepresenteerd dat historica Yvonne Tanke schreef: ”Aanpakken. 1917-2017”.

Stichting Aanpakken begon ooit als een vereniging die financiële steun geeft aan predikanten binnen de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK) en later in de Protestantse Kerk in Nederland. Aanvankelijk stelde men zich ten doel om iets te doen aan de financiële nood vanwege de karige predikantstraktementen, zo schrijft voorzitter Hetty Zock. Later werd het verzamelde kapitaal in toenemende mate gebruikt om bij- en nascholing te subsidiëren. Predikanten en kerkelijk werkers die bijvoorbeeld een opleiding geestelijke begeleiding, een missionaire specialisatie of een coachingsopleiding volgen, kunnen tegenwoordig bij de Stichting Aanpakken aankloppen.

Daarnaast subsidieert de stichting bijzondere cursussen van Nieuw Hydepark (zoals studiereizen) en draagt zij jaarlijks bij aan een fonds voor individuele hulpverlening. Daarop kan een beroep worden gedaan bij bijvoorbeeld scheiding, ziekte of het niet kunnen verkopen van een huis. Dit fonds wordt beheerd door de Bond van Nederlandse Predikanten.

In het boekje is te lezen waarom het nodig was dat er een dergelijke stichting kwam. Halverwege de negentiende eeuw hadden vele predikanten een zo laag traktement –dat toen nog door de overheid werd betaald– dat ze in armoede leefden. Ze konden in grote financiële problemen raken als ze van hun kerkelijke gemeente geen aanvulling op hun loon ontvingen. „Om het hoofd boven water te houden namen veel predikanten een bijbaantje, zoals leraar, journalist, vertaler van boeken, pensionhouders, en ook ‘oneerbare’ activiteiten als speculant in effecten, spaarkasagent en verzekeringsagent”, schrijft historicus Tanke.

Stille armoede in de pastorie was een bekend gegeven. Het ”Fonds tot verbetering der schraalste Predikantstraktementen”, in 1897 opgericht door de hervormde synode, was niet meer dan een doekje voor het bloeden.

Koningin Emma

Actie kwam er pas na de publicatie van een circulaire van W. van Oeveren en ds. H. Visser in het Doetinchems Weekblad van 25 februari 1916 met de kop ”Aanpakken”. Het signaal werd opgepakt en giften stroomden binnen, variërend van 2,50 tot 19.000 gulden. Koningin Emma deed ook een flinke donatie, van 2500 gulden.

Op 17 januari 1917 was de oprichting van de Vereeniging Aanpakken een feit. In het eerste bestuur zat onder meer dr. C. Hille Ris Lambers uit Jorwert. In 1953 was er negen ton aan kapitaal, van de rente werden de uitkeringen gedaan. Een bekende toekenning was de boekentoelage voor vakliteratuur aan dominees. Dat werd later overgenomen door kerkvoogdijen.

De doelgroep predikanten werd in 2003 uitgebreid met kerkelijk werkers. Ook de vorm van steun veranderde. In de jaren negentig ging het steeds vaker om maatschappelijk werk in plaats van een handreiking in geld. „Gemeenteleden stelden eisen aan hun predikant die daar niet altijd aan kon voldoen en dat leidde tot spanningen. Daar kwam bij dat het taboe werd doorbroken. Predikanten begonnen te praten over hun burn-out”, zo wordt oud-bestuurslid Peter Eenshuistra geciteerd.

Anno 2017 is het vermogen meer dan vijf miljoen euro en op dat geld wordt goed gepast, ook om te voorkomen dat men de gevolgen van een beursval niet kan opvangen.

Late roeping

Voorzitter Hetty Zock vertelt in een interview in het boekje hoe nu gekeken wordt hoe men het subsidiebeleid in de toekomst wil vormgeven. Bijvoorbeeld het ondersteunen van bijzondere theologische projecten, zoals studiedagen, promotieonderzoek en de uitgave van boeken, maar ook anders leren werken. Ook studenten steunen met een late roeping is een mogelijkheid. Ze meent dat de honderdjarige stichting aan de weg moet timmeren. „Alles liep altijd vanzelf, maar net als iedereen moeten wij ook aan de bak.’ De nieuwe site www.stichtingaanpakken.nl moet er voor zorgen dat men bij de doelgroep weer in beeld komt.