De nieuwe hoogste baas van het ministerie van Justitie en Veiligheid, Grapperhaus, komt uit de advocatuur. We moeten de komende periode maar eens kijken hoe dat gaat. In ieder geval moeten we nog meer benadrukken hoe belangrijk wij de rechtsstaat vinden. En hoe kun je dat beter doen dan door de naam van het ministerie om te draaien? Justitie staat voorop en Veiligheid volgt op gepaste afstand. Dat we daar met z’n allen niet eerder op zijn gekomen.

Terwijl de vier kabinetspartijen de afgelopen maanden nodig hadden om te kunnen concluderen dat er vertrouwen in de toekomst was, hadden anderen daar aanzienlijk minder tijd voor nodig.

Enkele maanden terug was winkelketen Leen Bakker in het nieuws. Op de site van dit bedrijf werden eind juli enkele hoogslapers te koop aangeboden. Bed, ombouw, matras, matrashoes en gordijntjes – alles in één. In plaats van de normale verkoopprijzen van ruim 300 euro waren de hoogslapers te koop voor 24 euro. Leen Bakker gaf kortingen tot wel 92 procent. Dat is nog eens praktisch invulling geven aan het motto ”De klant is koning”. Veel mensen plaatsten een bestelling.

Het bleek een foutje te zijn. Leen Bakker stuurde na die ontdekking snel een mailtje naar alle klanten die hadden besteld. Door een systeemfout waren de hoogslapers aangeboden met een onrealistisch hoge korting. Dat was een kennelijke vergissing. Het was nooit de bedoeling geweest om de hoogslapers voor zo’n extreem lage prijs aan te bieden. De koop ging niet door, als het aan Leen Bakker lag.

Maar toen verscheen daar ineens advocaat Loonstein. Die had vertrouwen in de toekomst en een goede afloop van de zaak. Overal waar het over Leen Bakker en de hoogslapers ging, sprak ook Loonstein. Of het in een radioprogramma was of op tv, Loonstein was er om op te komen voor het recht van de gedupeerde hoogslapers. De arbeider was zijn Loonstein waardig.

Toch klonk de reactie van Leen Bakker heel redelijk. Als iets met 92 procent korting wordt aangeboden, dan moet er een belletje gaan rinkelen. Waren al die mensen al aan het dromen over de hoogslaper of werd Leen Bakker te laat wakker?

Op 2 oktober deed de voorzieningenrechter in Breda uitspraak in het kort geding van de hoogslapers tegen Leen Bakker. De vraag was deze: Is het voldoende aannemelijk dat er tussen Leen Bakker en de klanten een koopovereenkomst voor de hoogslapers tot stand is gekomen?

Om die vraag te kunnen beantwoorden, moeten we eerst de spoedcursus ”overeenkomstenrecht in drie stappen” doorlopen. Stap 1: een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding daarvan. Stap 2: je hebt pas een geldig aanbod gedaan als de wil en de verklaring van de aanbieder (Leen Bakker) met elkaar overeenstemmen. Stap 3: is die wilsovereenstemming er niet, dan kan Leen Bakker toch gebonden worden aan een aanbod als er bij de klant sprake was van een gerechtvaardigd vertrouwen.

Volgens de rechter was het duidelijk dat het aanbod van Leen Bakker een vergissing was. De hoogslapersets zijn per ongeluk aangeboden voor de prijs van alleen het matras. Leen Bakker zou ongeveer 9 miljoen euro verlies lijden als deze actie wel zou doorgaan. Duidelijk een vergissing.

De belangrijkste vraag ging dus over het vertrouwen. Mag je als consument ervan uitgaan dat de aanbieding van een hoogslaper met 92 procent korting juist is? Volgens de rechter mag van een koper van een hoogslaper worden verwacht dat hij zich vooraf al globaal heeft georiënteerd op prijzen van hoogslapers. Van een gemiddeld geïnformeerde consument mag je verwachten dat die begrijpt dat zo’n aanbod van Leen Bakker een vergissing is. Zo’n extreme korting kan niet kloppen.

De vordering die namens de kopers was ingesteld, werd afgewezen. Leen Bakker kon met een gerust hart gaan slapen. Geen 9 miljoen verlies. Advocaat Loonstein was in geen enkel programma meer te zien.

Het nieuwe kabinet heeft op papier vertrouwen in de toekomst. Mogen wij als burgers daar nu gerechtvaardigd op vertrouwen, of is bij voorbaat duidelijk dat het kabinet zich hier vergist? Beslist u dat maar voor uzelf. De praktijk zal het leren.

Mr. Bart Bouter is advocaat bij Bouter Advocatuur in Barneveld. Reageren? rubriekforum@refdag.nl