Woningen en appartementengebouwen zijn door hun constructie met dragende muren veilig, maar winkels, kantoren, parkeergarages en scholen kunnen een risico vormen. In gebouwen van voor 1999 is een andere vloerconstructie gebruikt.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft alle gemeenten eind september om de controle gevraagd. Dat gebeurde nadat uit onderzoek van TNO en bouwmaatschappij BAM was gebleken dat de instorting van een parkeergarage op Eindhoven Airport in mei van dit jaar het gevolg was van een bouwfout.

Die fout kan in meer nieuwe gebouwen zijn gemaakt. Brancheorganisatie Vereniging Nederlandse Constructeurs (VNC) schat dat er in heel Nederland enkele honderden gebouwen moeten worden geïnspecteerd.

Een gebouw van de Erasmus Universiteit in Rotterdam, bij hogeschool Windesheim in Zwolle, op twee scholen in Hoeven (NB) en Krimpen aan den IJssel en een sporthal in Alkmaar gingen dicht voor onderzoek. Op zo’n twintig plaatsen in het land, zoals bij het gloednieuwe kantoor van waterschap Rivierenland in Tiel, is een nadere inspectie nodig.

Volgens TNO en BAM zijn er op Eindhoven Airport zogenoemde breedplaatvloeren gebruikt. Op die vloeren wordt op de bouwlocatie een extra laag beton gestort. Daarvoor is het nodig dat de onderste laag beton wordt opgeruwd, maar dat was in Eindhoven niet gebeurd.

Heel warm

De verkeerd opgebouwde vloer begon te scheuren, mede omdat het op de dag van het ongeluk heel warm was en de zon op de nieuwe betonvloer blakerde.

Vervolgens stortte de verdieping in en nam in de val de onderliggende drie verdiepingen mee. Wie er verantwoordelijk is voor de schade, is nog onduidelijk. De parkeergarage, die bijna klaar was, moet opnieuw worden opgetrokken.

Hoogleraar betonconstructies Simon Wijte werkte mee aan het onderzoek naar het ongeluk in Eindhoven. Hij stelde voor het ministerie ook een checklist op die gemeenten en bouwers kunnen gebruiken voor de controle. Dat document is begin deze maand aan alle gemeenten toegestuurd.

„Als blijkt dat er een hoog risico is, zijn tijdelijke maatregelen meteen nodig”, stelt hij. Tijdelijke maatregelen zijn het ontruimen van (het deel van) het gebouw waarin een verkeerde vloer ligt en het plaatsen van stempels (stutpalen) onder de betrokken vloer.

Op definitieve maatregelen wordt nog druk gestudeerd. Volgens Wijte zijn er al veelbelovende experimenten uitgevoerd om te voorkomen dat een gebouw helemaal moet worden gesloopt. Versterking van de vloer is altijd noodzakelijk, want een instabiele vloer is per definitie gevaarlijk.

De VNC komt naar verwachting deze week met een informatiebrief voor constructeurs die gebouwen moeten controleren. De organisatie wordt overspoeld met telefoontjes van leden die bang zijn voor juridische aansprakelijkheid.

Het is onduidelijk wanneer er een waarschuwingsplicht geldt en evenmin is duidelijk wie er moet worden geïnformeerd en waarover. De organisatie heeft een juridische helpdesk opengesteld. Bouwmaatschappij BAM, die de vloer in Eindhoven legde, zegt dertig andere projecten gecontroleerd te hebben. Daarbij is de fout niet opnieuw aan het licht gekomen, aldus BAM.

Geen overzicht

Volgens Binnenlandse Zaken bestaat er geen landelijk overzicht van bouwconstructies van alle gebouwen in Nederland. Daarom is ook niet duidelijk wanneer precies bekend is hoeveel bouwwerken een verkeerde vloer hebben.

„In Eindhoven was er sprake van een combinatie van factoren. Datzelfde zal bij veel gebouwen niet voorkomen. Maar controle is wel noodzakelijk”, schreef minister Plasterk in een brief aan gemeenten en bouwers.