Begin juli hakte het kabinet de knoop door: de stad Groningen gaat één gemeente vormen met Haren en Ten Boer. Voor villadorp Haren is dat een bittere pil: het gemeentebestuur is mordicus tegen en in 2014 wees driekwart van de inwoners tijdens een referendum de fusie af.

Volgens het voorstel van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken worden de drie gemeenten opgeheven, waarna direct een nieuwe gemeente Groningen wordt gesticht. Gedeputeerde Brouns had liever een zogeheten lichte samenvoeging gezien, waarbij Haren en Ten Boer als het ware aan Groningen zouden worden gelijmd. Dat kan echter alleen als gemeenten met herindeling instemmen, dus in het Groningse was het geen optie.

Bij een lichte samenvoeging gaat het personeel mee naar de fusiegemeente en blijven de arbeidscontracten intact. Bij een reguliere herindeling ontstaat een nieuwe gemeente. Daarom wordt het personeel ontslagen en vervolgens weer in dienst genomen. Dat kost veel meer.

Ondemocratisch

Zowel Provinciale Staten als de gemeenteraad van Groningen houden hierover vandaag een spoeddebat. In de Staten vroegen vier oppositiepartijen dit aan: de Partij voor de Dieren, de Partij voor het Noorden, Groninger Belang en de Partij voor de Vrijheid laken het feit dat gedeputeerde Brouns de gemeente Haren verantwoordelijk houdt voor het feit dat een lichte samenvoeging niet mogelijk is. De vier partijen willen weten hoe Gedeputeerde Staten over het wetsvoorstel denken.

De Groningse gemeenteraad wil de mening van burgemeester en wethouders weten. In de raad gaan stemmen op dat de Tweede en de Eerste Kamer zo snel mogelijk over het voorstel moeten beslissen. Naar verwachting gebeurt dit in de eerste helft van 2018, zodat er in november gemeenteraadsverkiezingen kunnen worden gehouden. De fusie moet op 1 januari 2019 haar beslag krijgen.

In Haren, waar zowel het gemeentebestuur als een burgercomité zich tegen herindeling verzet, kwamen de collegepartijen D66, Gezond Verstand Haren en CDA maandag met een verklaring waarin de samenvoeging van de drie gemeenten onnodig wordt genoemd, terwijl ze ook stellen dat het plan op ondemocratische wijze is voorbereid. Op 5 september vorig jaar sprak de Harense gemeenteraad uit niet aan de herindeling te zullen meewerken.

Volgens de drie partijen wordt uit het wetsontwerp niet duidelijk welk probleem er wordt opgelost. „Daar waar het herindelingsadvies van de provincie nog gebaseerd leek op een noodlijdende gemeente Haren die nodig uit dat lijden verlost moest worden, erkent het wetsontwerp dat het in Haren best goed gaat.” De gemeente heeft intussen een sluitende meerjarenbegroting en een forse algemene reserve. Dus waarom moet Haren aan twee buurgemeenten worden vastgeplakt?

Geen meerwaarde

Het wetsvoorstel maakt volgens de Harenaren niet duidelijk welke meerwaarde herindeling voor de inwoners heeft en zwijgt ook over de nadelige gevolgen van de fusieoperatie. „Het wetsontwerp gaat simpelweg uit van het perspectief van een nieuwe grote gemeente. Zo’n grote gemeente heeft „meer bestuurskracht”! Nogal logisch, want een grote gemeente heeft ook een grotere taakzwaarte. Is ”meer” ook ”beter” als het wordt afgewogen tegen meer afstand en meer bureaucratie?”

Het provinciebestuur kon weten dat een goedkopere ”lichte samenvoeging” onmogelijk is, stellen de Harense raadsleden. Zij achten zich dan ook niet verantwoordelijk voor de extra kosten die er moeten worden gemaakt en waarmee vooral Groningen en Ten Boer, die wel willen fuseren, worden geconfronteerd.

En intussen hoopt Haren dat de wet in het parlement strandt.