Tot dusver is de vaste boekenprijs gebaseerd op een regeling van de boekenbranche zelf. Daarvoor werd ontheffing verleend van de wetgeving over mededinging, maar die eindigt volgend jaar. De initiatiefwet moet veilig stellen dat de vaste boekenprijs ook dan mogelijk blijft.

De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) houdt er ernstig rekening mee, dat de Europese Commissie de wet afwijst. Voor het CDA reden om voor te stellen te wachten met stemming over de wet tot de Europese Commissie een duidelijk fiat heeft gegeven. Initiatiefnemer Dittrich voelt daar niet voor. Elf andere landen in de Europese Unie kennen volgens hem ook een vaste boekenprijs en hij wil de wet snel tot stand brengen.

Een meerderheid in de Tweede Kamer denkt dat een vaste boekenprijs leidt tot een goede spreiding van boekwinkels en een breed assortiment. De uitgevers hebben dankzij de vaste prijs, waaraan de winkelier gebonden is, een ruimere marge. Het ligt in de bedoeling dat ze de extra opbrengst die ze daardoor krijgen, steken in risicovolle uitgaven. Zo wordt de verkoop van boeken niet alleen een zaak voor winkelketens die alleen bestsellers aanbieden, maar moeten bijvoorbeeld ook jonge dichters een kans krijgen.

Onderzoek heeft twijfel gezaaid of de uitgevers het geld wel zo benutten. Daarom willen CDA en LPF een bepaling in de wet, dat dit na drie jaar onderzocht wordt. De VVD is tegen de wet, die leidt tot kunstmatig hoge prijzen en daardoor nadelig kan zijn voor de consument.

Woensdag gaven de fracties in eerste termijn hun standpunt over het initiatiefwetsontwerp. De beantwoording van de initiatiefnemers komt pas later deze maand. Schoolboeken worden uitgezonderd van de vaste boekenprijs.