Deur op kier voor erkenning Armeense genocide
Het nieuwe regeerakkoord zet de deur op een kier voor een formele erkenning van de Armeense genocide. In de nieuwe coalitie zitten met CDA, D66 en ChristenUnie bovendien drie partijen die in 2015 stemden vóór het gebruik van de benaming Armeense genocide door de regering. Of het zover komt blijft nog de vraag.
In het regeerakkoord staat voor het eerst dat drie zaken „leidend” zijn voor de regering om over te gaan tot erkenning van een volkerenmoord. Het kan alleen met uitspraken van internationale gerechts- of strafhoven, eenduidige conclusies uit wetenschappelijk onderzoek en vaststelling door de Verenigde Naties.
„Dit geeft een pad voor een regering naar een mogelijke erkenning van een genocide”, zegt Han ten Broeke van de VVD. „Het is geen uitspraak over een specifieke genocide.” Over erkenning van de Armeense genocide moet de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken zich volgens hem buigen.
Joël Voordewind (ChristenUnie) spreekt ook van een eerste stap op weg naar het erkennen van een genocide: „Een flinke stap voorwaarts.” Een tweede stap is volgens hem dat moet worden bekeken of de Armeense genocide zo’n uitzondering moet zijn. „Over de interpretatie moeten we het hebben”, aldus Voordewind. Hij vindt dat er begrip voor moet zijn dat er in 1915 geen internationale hoven waren die zich hiermee bezighielden.
De Tweede Kamer spreekt al langer van de Armeense genocide, maar geen kabinet heeft ooit zo ver willen gaan. Dat spreekt steeds van de „kwestie van de Armeense genocide”. Het nieuwe standpunt gaat verder dan de regeringslijn tot dusver, erkent VVD’er Ten Broeke.
In 1915, ten tijde van de Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er geen sprake was van genocide. Ankara reageert steeds woedend en dreigt met strafmaatregelen als landen overgaan tot erkenning.
Het CDA is terughoudend. De partij vindt dat er eerst een debat moet plaatsvinden „over de interpretatie van de afspraken”. D66’er Sjoerd Sjoerdsma denkt niet dat het zo snel tot erkenning komt. Voordewind vindt dat er in elk geval gekeken moet worden naar een serieuzere kabinetsafvaardiging naar de herdenking van de Armeense volkerenmoord.