Uit informatie over de invoering van het ‘sleutelbeleid’ die door het ANP is opgevraagd, blijkt dat tegenover de voordelen een relatief klein aantal incidenten staat. Zo controleert personeel in de gevangenis van Lelystad sleutels extra, nadat een gedetineerde recent zijn exemplaar had gemanipuleerd. Hij kon daardoor de deur ook van het nachtslot halen. Ook zijn op een aantal plekken sloten gesaboteerd en sleutels verdwenen.

Maar de ervaringen met de ‘eigen sleutel’ zijn over het algemeen positief, zegt ook de Centrale Ondernemingsraad van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Er is meer tijd voor ander belangrijk werk. „Zo wordt dit ook ervaren op de werkvloer”, aldus de ondernemingsraad.

Met de sleutels kunnen gedetineerden de celdeur van buiten afsluiten als zij bijvoorbeeld naar de recreatieruimte gaan. Het voorkomt dat anderen in hun cel kunnen komen en spullen stelen. Dat komt de veiligheid ten goede, doordat er minder onrust is vanwege onderlinge vermoedens van diefstal.

Een ander voordeel is dat gevangenispersoneel niet voortdurend deuren hoeft af te sluiten. Dat helpt bij de toch al zeer hoge werkdruk in een aantal inrichtingen, die de veiligheid niet ten goede komt. Een eigen sleutel geeft gedetineerden ook iets meer eigen verantwoordelijkheid. De sleutels zijn overigens niet te gebruiken om de cel vanuit de binnenkant af te sluiten of te openen.

Het betekent niet dat het gevangenispersoneel geen oogje in het zeil hoeft te houden. Door het manipuleren van de sleutel in de PI Lelystad kon die worden gebruikt voor het hoofdslot dat alleen door de bewaarders mag worden bediend. Daardoor hadden gedetineerden in elkaars cel kunnen komen. Het gevangenispersoneel heeft volgens de DJI snel ingegrepen en zo erger voorkomen.

In de inrichtingen van Arnhem, Leeuwarden en Middelburg zijn incidenteel sleutels verdwenen of sloten gesaboteerd. Dat had niet direct gevolgen voor de veiligheid, maar soms moesten daardoor wel sloten worden vervangen.