De Pine Island-gletsjer is de snelst smeltende gletsjer op Antarctica, goed voor 45 miljard ton gesmolten ijs per jaar. Uit de laatste satellietgegevens blijkt dat er een kloof met open water is ontstaan. Een stuk van 267 vierkante kilometer drijft los van het vasteland. De losgekomen plaat is onstabiel en breekt op in grote hoeveelheden kleinere ijsbergen.

Tweede keer

Het is de tweede keer in enkele maanden tijd dat een groot stuk ijs afbreekt. Al is het veel minder groot dan de ijsplaat A68A die enkele maanden geleden afbrak van de Larsen C-ijsplaat: die was zo’n 5.800 vierkante kilometer groot.

Toch spreken wetenschappers van een zorgwekkende evolutie, omdat er geen systematische terugtrekking van de gletsjer was vastgesteld sinds het begin van de metingen in 1947.

Sneeuwbaleffect

„Wat we nu vaststellen bij de Pine Island-gletsjer is zorgwekkend”, zegt Robert Larter, een geofysicus bij de Britse Antarctic Survey (BAS) die vorig jaar nog onderzoek deed in het gebied. „We stellen veranderingen vast in de manier waarop de ijsplaat afkalft, terwijl we 68 jaar lang een patroon van aangroeien en terugtrekken zagen.”

Doordat warmer oceaanwater voordurend aan de onderkant van de ijsplaat ‘knabbelt’, wordt de ijsplaat voordurend dunner en verzwakt deze doorde jaren heen. Larter: „Door de verdunning van de ijsplaat was het duidelijk dat dit patroon van aangroeien en terugtrekken vroeg of laat zou veranderen. En dat is wat we nu zien.”

Versnellen

Het afbreken van grote stukken ijs kan het in zee schuiven van gletsjers versnellen, omdat er minder ijsmassa voor ligt om de beweging van de gletsjer af te remmen. „Daardoor schuift de gletsjer sneller, neemt de verdunning toe en breekt er opnieuw meer ijs af”, zegt Larter.

„De Pine Island-gletsjer is nu al de belangrijkste motor van zeespiegelstijging op Antarctica. Omdat hij stroomopwaarts steeds dieper wordt, bestaat de kans dat hij in de toekomst een nog grotere bijdrage zal leveren aan de stijging van de zeespiegel.”